15 pomysłów na zabawy z dzieckiem powyżej 2 roku życia

Zabawa pomaga rozwijać się intelektualnie, emocjonalnie, estetycznie, ruchowo i duchowo. Uczy funkcjonowania w społeczeństwie i relacji z innymi. Wyrabia w dziecku charakter i nastawienie do świata. Można byłoby pokusić się o stwierdzenie, że „uczy życia”. Właśnie dlatego warto bawić się ze swoimi dzieckiem i w ten sposób wspierać jego rozwój, a nie traktować zabawy jedynie jako „wypełniacza czasu"

Zabawy manipulacyjne, konstrukcyjne, rytmiczne i... wiele więcej!

Ze względu na obszar, który rozwijamy w czasie zabawy z dzieckiem, możemy wyróżnić sześć typów aktywności:

1. Zabawy manipulacyjne – pojawiają się najwcześniej i są to zabawy, które uczą panowania nad ciałem. Polegają na manipulowaniu przedmiotami, dotykaniu, lizaniu, ssaniu, turlaniu i mają na celu poznanie właściwości danego przedmiotu: kształtu, dźwięku czy konsystencji. W trakcie zabaw manipulacyjnych dziecko angażuje wzrok, słuch, dotyk i złożone ruchy rąk.
   
   
2. Zabawy konstrukcyjne – ćwiczą sprawność manualną dziecka i pobudzają jego wyobraźnię oraz kreatywność. To wszystkie zabawy polegające na budowaniu i wytwarzaniu czegoś nowego. Są naturalnym rozwinięciem zabaw manipulacyjnych, różnią się jednak rezultatem działań - w zabawach konstrukcyjnych nie chodzi już o poznanie właściwości, ale wytworzenie czegoś nowego (np. wieży z klocków). Takie zabawy wspomagają rozwój spostrzegawczo - ruchowy dziecka: pomagają w skupieniu uwagi, uczą obserwacji i uwalniają kreatywność.
   
   
3. Zabawy tematyczne, to inaczej zabawy uspołeczniające, w trakcie których dziecko naśladuje czynności ze swojego otoczenia. Takie zabawy często nie wymagają zabawek, ponieważ do udawania pewnych czynności maluchowi wystarcza jedynie wyobraźnia. Najważniejszy w tej zabawie jest temat – dziecko bawi się w dom, szkołę czy sklep. Im starsza pociecha, tym więcej elementów pojawia się w danym przedsięwzięciu: najmłodszy uczestnik zabawy w dom skupi się jedyne na gotowaniu obiadu, podczas gdy starsze dziecko zaplanuje wyjście do sklepu, robienie deseru, aż do sprzątania po nim. W trakcie zabaw tematycznych ważnym składnikiem są wypowiedzi dziecka (monologi i dialogi), które często wchodzi w kilka ról.
   
   
4. Zabawy rytmiczno-ruchowe – ćwiczą sprawność fizyczną dziecka i zaspokajają jego potrzebę ruchu. W trakcie takich zabaw trenujesz z dzieckiem sprawność, zręczność, siłę, szybkość i poczucie rytmu. Tutaj mieszczą się także wszelkiego rodzaju zawody i konkurencje sportowe, które dodatkowo uczą dzieci zdrowej rywalizacji i wzmacniają wiarę w siebie.
   
   
5. Zabawy badawcze wynikają z naturalnej dziecięcej potrzeby poznawania świata. To najróżniejsze eksperymenty wykonywane z dzieckiem w domu (rozpuszczanie cukru w wodzie, czy roztapianie lodu). To pozwala maluchowi uczyć się i bawić jednocześnie.
   
   
6. Zabawy dydaktyczne – są najczęściej inicjowane przez dorosłych, ponieważ mają przede wszystkim wartości kształcące. Zachęcają dzieci do koncentracji uwagi na konkretnych zadaniach, uczą poprawnego rozumowania, analizy czy syntezy danych.

Pomysły na zabawy z dzieckiem małym i dużym – rozwojowe, edukacyjne, kreatywne

Poniższe propozycje są zachętą do twórczego spędzenia czasu z dziećmi powyżej drugiego roku życia. Najważniejsze w tych zabawach są kreatywność rodziców i wspólny czas spędzony z pociechą na dobrej zabawie!

• Stemple z ziemniaków – zabezpiecz stół dużym kartonem i przygotuj farby, kartki papieru oraz ziemniaki. Przekrój warzywo na pół i małym nożykiem wytnij kilka wzorów (trójkąt, kwadrat, możesz spróbować stworzyć również jakiś bardziej fantazyjny wzór). Zamoczcie ziemniaki w farbie i zacznijcie tworzyć kolorowe kolaże!
  
  
• Biżuteria z makaronu – wystarczy sznurek i rurki makaronowe, żeby w kilka chwil wyczarować domową biżuterię. Dla bardziej zaawansowanych makaronowych jubilerów można pomalować makaron farbami plakatowymi na różne kolory! Portret cienia – potrzebne będą: kartka papieru, ołówek lub flamastry, lampka i krzesło. Zawieście kartkę papieru na ścianie, ustawcie lampkę w odpowiedniej odległości od ściany, żeby dobrze ją oświetlała, a pomiędzy nimi postaw krzesło, na którym usiądziesz profilem do ściany. Zadaniem Twojego dziecka będzie odrysowanie Twojego profilu na kartce powieszonej na ścianie, który potem może pokolorować albo wyciąć.
  
  
• Ugniatanie ciasta – przygotuj ze swoją pociechą masę solną. Będziecie potrzebować: 1 szklankę soli, 4 szklanki mąki, 1 szklankę ciepłej wody. W misce wymieszajcie sól z mąka i dodajcie wodę. Ugniatajcie ciasto, aż będzie miękkie. Taka zabawa rozwija precyzyjne zdolności motoryczne. Z wyrobionego ciasta starsze dzieci mogą spróbować uformować różne figurki czy przedmioty, które później upieczecie w piekarniku, a następnego dnia pokolorujecie.
  
  
• Zgadywanki – przygotuj pojemnik i kartonową przykrywkę z dziurą na dłoń malucha, lub przygotuj karton, z boku którego wytniesz dziurę. Wkładaj do środka kartonu różne przedmioty (łyżkę, grzebień, książeczkę, itd.) i zachęcaj dziecko do zgadywania co to za przedmiot i do czego służy, na podstawie samego dotyku.
  
  
• Ozdabianie wazonu – będziecie potrzebować słoiczka, plasteliny i koralików, guzików oraz muszelek. Zabawa jest prosta: ozdabiajcie słoik wyklejanką z plasteliny, do której z łatwością można przymocować ozdoby. Pokaż dziecku jak ozdabiać słoiczek, a potem zachęć, żeby samodzielnie ozdobiło swój.
  
  
• Taniec z przerwami – jedną z ulubionych zabaw dzieciaków jest kręcenie się w kółko i… upadanie na ziemię. Puść skoczną muzykę i zaproś swoją pociechę do tańca. Rób co jakiś czas pauzy i gdy muzyka milknie, rzucajcie się na ziemię. Powtarzajcie zabawę tak długo, jak długo dziecko będzie miało na to ochotę. A później, w ramach urozmaicenia, zamiast padać na ziemię możecie kolejno: wymachiwać rękami, klaskać, zastygać w bezruchu czy skakać.
  
  
• Zabawa w lekarza – przygotujcie „pacjentów”, czyli misie i lalki, a także apteczkę: plastry, bandaż, czy stetoskop i strzykawki (zabawkowe lub prawdziwe). Niech każdy „pacjent” cierpi na inną dolegliwość (ból brzucha, głowy, złamana ręka), bo to dobra okazja, żeby wytłumaczyć dziecku jak może sygnalizować objawy i oswajać z wizytami u lekarza.
  
  
• Detektyw przedmiotów – wybierz kilka przedmiotów codziennego użytku lub ulubionych zabawek Twojej pociechy i ustaw je przed dzieckiem. Najpierw nazwijcie wspólnie wszystkie przedmioty, a następnie zasłoń jego oczy i schowaj jeden z nich. Jak dziecko otworzy oczy, poproś żeby odgadło, którego przedmiotu brakuje. Żeby utrudnić zabawę, za każdym razem możesz zmieniać kolejność ustawienia przedmiotów.
  
  
• Rzucanie do celu – przygotuj wiaderko, miskę na pranie, mniejszą miskę, garnek i kubek (chodzi o stopniowanie wielkości średnicy naczynia) i ustaw w pewnej odległości od wyznaczonej linii (możesz zrobić ją np. z kija od mopa). Następnie ogłoś konkurs rzucania do celu i po każdych 3 celnych rzutach przechodźcie do „kolejnego etapu”, czyli kolejnego, mniejszego naczynia.
  
  
• Sznurowanie kształtów – zanim Twój maluch nauczy się wiązać buty, możesz wyciąć mu kilka kształtów z kartonu, zrobić w nich dziurki i zachęcić do przewlekania sznurowadła przez otwory w kartonikach. Dobrze, by kolor sznurówki był w kontrastowym kolorze do kartonika. Wodne eksperymenty – przygotuj miskę z wodą lub małą wanienkę oraz kilka różnych rzeczy: klocki, korki, różne piłki (z gąbki, do ping ponga, tenisową i kauczukową), przykrywki plastikowe i gąbki. Wytłumacz dziecku zasady zabawy z wodą i uczul, że woda ma zostać w wanience/misce. Połóż wszystkie przedmioty w zasięgu dziecka, a następnie zachęć pociechę do sprawdzenia, które przedmioty po włożeniu do wody będą tonąć, a które utrzymają się na powierzchni. Obserwuj i przedyskutuj z dzieckiem wyniki Waszego eksperymentu.
  
  
• Ludzkie lustro – stańcie z dzieckiem naprzeciwko siebie i zacznijcie się naśladować. Zrób wymach ręką i czekaj, aż Twoje dziecko go powtórzy. Zacznij od prostych ruchów, a następnie wprowadzaj coraz bardziej „skomplikowane" sekwencje. Potem zamieńcie się rolami i to Ty naśladuj ruchy i miny Twojej pociechy.
  
  
• Domowy slalom – ustaw na podłodze w linii prostej kilka przeszkód: doniczki, hula-hop, kij od szczotki lub cokolwiek innego, co może stanowić przeszkodę dla dziecka. Wyznacz start i metę, a następnie rozpocznijcie slalomowe wyścigi domowe! Uwaga: wszystkie przeszkody powinny być bezpieczne i nie stanowić zagrożenia dla dziecka, jeśli się potknie i przewróci.
  
  
• Wydzieranki a la mozaika – na kartce narysujcie prosty kształt (im starsze dziecko, tym może być bardziej skomplikowany, zacznijcie od koła czy kwadratu, trzylatek może zrobić samochód). Następnie zacznijcie wydzierać małe kawałeczki ze starej gazety, którymi potem dziecko będzie wyklejać kształt narysowany wcześniej na kartce.

Powyższe zabawy to tylko piętnaście propozycji, które nie wymagają zabawek, czy kupowania nowych gier. To czego potrzebujecie, to przedmioty domowego użytku, dużo czasu i jeszcze więcej cierpliwości. Pamiętaj, że dla dziecka taka forma zabawy to też wspaniała nauka - nie wyręczaj go, ale bądź towarzyszem odkrywania świata!

Bibliografia
[1] Cholewińska - Szkolik A., Gdy dziecko się nudzi. Kraków: 2011. Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. Z o.o.
[2] Griesbeck J., Zabawy na wszystkie okazje. Kielce: 2003. Wydawnictwo Jedność.
[3] https://dziecisawazne.pl/6-typow-zabaw-jak-poprzez-zabawe-wspierac-rozwoj-dziecka/