Ajurweda. Czym jest i skąd pochodzi?

Ajurweda – co to takiego?

Ajurwedę uważa się za najstarszy system leczniczy na świecie, który w 1979 roku został uznany za koncepcję zdrowia i terapii przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Nauka ta narodziła się 5 tys. lat temu na południowo-wschodnim wybrzeżu półwyspu Indyjskiego. Jednak pierwsze zapiski związane z tą sztuka medyczną pojawiły się między VI wiekiem p.n.e. a VI wiekiem naszej ery. Zasady i zarazem najważniejsze założenia ajurwedy są spisane w trzech traktatach:

• Charaka Samhita,
• Sushruta Samhita,
• Ashtanga Hrudaya.

Sama nazwa „ajurweda” określa ideę tego typu medycyny. Słowo ‘ajur’ oznacza życia, a ‘veda’ wiedzę – w wolnym tłumaczeniu starohinduska sztuka medyczna oznacza „naukę o długowieczności”.

Osoby praktykujące ajurwedę podchodzą holistycznie do człowieka, podkreślają znaczenie zachowania równowagi ciała i ducha oraz zwracają uwagę na wpływ otoczenia społecznego, warunków środowiskowych na ludzkie zdrowie. Obecnie nauka ta jest powszechnie stosowana w Indiach i na Sri Lance, ale wzbudza coraz większe zainteresowanie także w innych częściach świata.

Czym jest koncepcja 5 żywiołów?

Zgodnie z filozofią medycyny ajurwedyjskiej istnieje 5 żywiołów – każdy z nich jest obecny zarówno na ziemi, jak i człowieku. Żywioły te to:

• vayu – powietrze,
• akasa – eter, przestrzeń,
• prithvi - ziemia,
• ap - woda,
• agni – ogień.

Dodatkowo w każdym człowieku oprócz żywiołów znajduje się prana, czyli ludzka siła witalna. Żywioły te tworzą organizm człowieka i odzwierciedlają jego energię. Ponadto łączą się one w trzy dosze.

Wata

To połączenie żywiołów przestrzeni i powietrza. Jest to energia związana z ruchem i aktywnością oraz przypisywana układowi nerwowemu. Wata odpowiada za pamięć, zapamiętywanie, porównywanie zapamiętanych informacji, a także za przeżuwanie i połykanie jedzenia, przyswajanie substancji odżywczych przez komórki.

Kapha

To żywioł wody i ziemi. Ta dosza uwidacznia się tkankach i zbędnych produktach przemiany materii. Kapha kontroluje wydzielanie śluzu i substancji, które chronią narządy wewnętrzne.

Pitta

Dosza ta to połączenie dwóch przeciwstawnych żywiołów – ognia i wody. Jej zadaniem jest utrzymanie równowagi między energią potencjalną a kinetyczną. Odpowiada za trawienie pokarmów, procesy myślowe, a także za układ hormonalny.

Zgodnie z medycyną ajurwedyjską trzy dosze powinny występować w organizmie człowieka w naturalnych proporcjach. Jeśli dojdzie do zachwiania równowagi między żywiołami, praca organizmu zostanie zaburzona, co objawi się wystąpieniem różnych schorzeń.

Na czym polega stawianie diagnozy i leczenie w medycynie ajurwedyjskiej?

Zgodnie ze sztuką ajurwedyjską diagnozuje się nie chorobę, a pacjenta. Badanie polega na zebraniu niezwykle szczegółowego wywiadu. Pacjent jest pytany o samopoczucie, zwyczaje żywieniowe, zawód, przyzwyczajenia, podejście do świata, choroby w rodzinie, okres dzieciństwa. Następnie lekarz przygląda się jego skórze, wargom, dłoniom, paznokciom, oczom, a także palcom, których wygląd wskazuje na stan poszczególnych narządów wewnętrznych.

Podstawą leczenia w medycynie ajurwedyjskiej jest oczyszczanie. Dokonuje się go przy pomocy masaży, podczas których stosuje się specjalne, ziołowe olejki. Pacjentom zalecane są także kąpiele parowe, lewatywy olejowe oraz przyjmowanie środków przeczyszczających. Natomiast aby utrzymać dobre zdrowie, poleca się też stosowanie diety ajurwedyjskiej – wegańskiej i opartej na produktach nieprzetworzonych.

Mimo postępu medycyny sztuka lekarska mająca starodawne, ludowe korzenie zyskuje na popularności. Jej najważniejsze idee to zachowanie balansu, równowagi w organizmie, oczyszczanie i zdrowa dieta.