Cynk w organizmie – na jakie procesy wpływa jego obecność?

Cynk na odporność

Cynk wspiera nasza odporność działając wielokierunkowo. Zapobiega infekcjom wirusowym poprzez blokowanie przedostawania się wirusa do wnętrza komórek nabłonka błon śluzowych. Jony cynku, dzięki ładunkowi elektrycznemu, łącza się z receptorami znajdujących się na powierzchni tych komórek i tym samym uniemożliwiają przyłączanie się wirusów do tych receptorów. Dzięki temu komórka nie zostaje zakażona wirusem, a patogen nie ma możliwości namnażania się.

Inny mechanizmem wpływu cynku na układ odpornościowy to jego bezpośredni wpływ na aktywację hormonu tymuliny wydzielanego przez grasicę. Hormon ten jest odpowiedzialny za kształtowanie się prawidłowej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Niedobór cynku skutkuje niedostateczna aktywacją tego hormonu i brakiem skutecznej obrony organizmu przed drobnoustrojami.

Cynk aktywuje tez wiele komórek biorących bezpośredni udział w zwalczaniu infekcji wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych. Badania wykazały, że wytwarzanie przeciwciał przez komórki układu odpornościowego jest znacznie zmniejszona przy niedoborach cynku. Ponadto przeprowadzone badania udowodniły, ze cynk przyjmowany w tabletkach może skrócić czas przeziębienia.

Niedobory cynku w organizmie a insulinooporność

Insulinooporność to stan obniżonej wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Cynk jest pierwiastkiem, który bierze bezpośredni udział w syntezie, magazynowaniu oraz skutecznym działaniu insuliny. Znajdujemy go w komórkach wydzielniczych trzustki, co potwierdza jego znaczenie w tym procesie. Cynk reguluje wydzielanie insuliny, a co ważniejsze – wzmacnia i przedłuża jej działanie w komórkach organizmu przyczyniając się do zwiększenia wrażliwości tkanek na insulinę i uzyskania w ten sposób lepszego efektu docelowego. Dzięki tej roli cynk przeciwdziała insulinooporności, normalizuje gospodarkę węglowodanową i reguluje poziom glukozy we krwi. Biorąc pod uwagę fakt, że insulinooporność to pierwszy zwiastun cukrzycy typu 2, możemy powiedzieć, że cynk, zmniejszając insulinooporność opóźnia pojawienie się cukrzycy.

Cynk a tarczyca

Przeprowadzone badania pokazują, że niedobór cynku powoduje zmniejszone wydzielanie hormonów tarczycy i dodatkowo powoduje osłabienie procesu przemiany hormonu tarczycy z mniej aktywnej tyroksyny (T4) na bardziej aktywną biologicznie trijodotyroninę (T3). W efekcie może to dawać objawy niedoczynności tarczycy. Niedobór cynku powoduje też zanik i zmiany zwyrodnieniowe tego gruczołu, jednak mechanizmy biochemiczne tego procesu nie zostały w pełni poznane.

Zapotrzebowanie na cynk

Cynk jest mikroelementem, który dostarczamy w codziennej diecie – nie mniej konieczność jego uzupełnienia może wynikać z wielu czynników, takich jak:

• stopień przyswajalności z diety,
• interakcje z innymi pierwiastkami w procesie wchłaniania,
• zasób cynku jaki aktualnie posiadamy w organizmie.

Cynk jest też wydalany z naszego organizmu z moczem, kałem, nasieniem, krwią menstruacyjną i potem. Większe zapotrzebowanie na cynk jest w okresie wzrostu organizmu, tworzenia nowych tkanek, a wiec u niemowląt dzieci zwłaszcza w okresie intensywnego wzrostu.

Źródła cynku w diecie

Najwięcej cynku dostarczają nam pokarmy takie, jak:

• ostrygi, krewetki i inne owoce morza,
• mięso i jaja,
• nasiona słonecznika, dyni, kiełki i otręby pszenne,
• czosnek i cebula.

Wchłanianie cynku odbywa się w dwunastnicy i jelicie cienkim i zazwyczaj jest on przyswajany w około 20-40%. Cynk łatwiej wchłania się z pokarmów pochodzenia zwierzęcego, niż z pokarmów roślinnych, które zawierają fityniany. Fityny roślinne wiążą cynk, dlatego spada jego wchłanianie. Podobnie kawa, metale (żelazo, miedź), fosforany tworzą z cynkiem kompleksy. Kazeina zawarta w produktach mlecznych również ogranicza wchłanianie cynku, dlatego preparaty cynku najlepiej przyjmować na czczo. (1,2,3)

Piśmiennictwo:

1. Maria Szcześniak, Bożena Grimling, Jan Meler. Cynk – pierwiastek zdrowia. Farm Pol, 2014, 70(7): 363-366
2. Beata Gapys, Anna Raszeja-Specht, Hanna Bielarczyk. Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych organizmu. Diagn Lab 2014; 50(1): 45-52
3. Prof. Dr hab. Med. Mirosław Jarosz. Normy Żywieniowe dla populacji polskiej Instytut Żywności i Żywienia. 2012. www.izz.waw.pl
 4. I.Mońka, D. Wiechuła Znaczenie cynku dla organizmu ludzkiego w aspekcie suplementacji tego pierwiastka.Ann. Acad. Med. Siles. (online) 2017; 71: 314–325 5. Harri Hemila. Zinc lozenges and the common cold: a meta-analysis comparing zinc acetate and zinc gluconate, and the role of zinc dosage.
 6. Klaus-Helge Ibs and Lothar Rink. Immunity Enhanced by Trace Elements. 0022-3166/2003 American Society for Nutritional Sciences
7. L.Czupryniak. Praktyczne możliwości zapobiegania cukrzycy u osób ze stanem przedcukrzycowym. Diabetologia Kliniczna 2014, tom 3, nr 6, 256–262
8. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2013. Diabet. Klin. 2014; 3 (supl. A).

Przeczytaj także:

Jak podnieść odporność,   Wzmacnianie odporności jesienią,   Jak wzmocnić odporność w ciąży,   Jak wzmocnić odporność, by nie chorować,   Przyczyny obniżonej odporności,   7 sposobów na odporność jesienią i zimą,   Czarny bez na odporność,   Jak działa układ immunologiczny?,   Olej z wątroby rekina na wzmocnienie organizmu,   Naturalne sposoby na wzmocnienie organizmu latem,   Acerola na zmocnienie odporności,   Wszystko o witaminie C