Czarny bez na odporność, czyli wsparcie w okresie jesienno-zimowym

Czarny bez – czym jest oraz jakie ma pochodzenie?

Czarny bez, znany również jako dziki bez czarny, bez lekarski, bez pospolity, bez apteczny lub bzowina czarna to krzew owocowy pochodzący z rodziny bzów. Jego naukowa nazwa to Sambucus nigra pochodząca od ciemnych jagód, które rozwijają się na jego gałązkach. Pochodzenie tej rośliny sięga tysięcy lat, a jest ona ceniona zarówno ze względu na swoje walory zdrowotne, jak i kulinarną wartość.

Z punktu widzenia cennych właściwości zdrowotnych istotne są przede wszystkim kwiaty i owoce czarnego bzu. W zależności od pogody kwiaty zakwitają na przełomie maja i czerwca. Są to drobne, białe lub żółtawe skupiska kwiatów o przyjemnym zapachu. Zawierają one dużą ilość pyłku, który nadaje im przyjemny aromat. Z kwiatów produkuje się syropy, które można wykorzystywać na wiele sposobów. W sierpniu i wrześniu na krzewach pojawiają się natomiast drobne, kuliste owoce o intensywnej, czarnej barwie. To właśnie z nich produkowane są soki z czarnego bzu bogate w ważne składniki prozdrowotne.

Jakie właściwości zdrowotne ma czarny bez?

Właściwości czarnego bzu znane są już od wielu wieków. Medycyna ludowa wykorzystywała nie tylko kwiaty i owoce, które są popularne także dzisiaj, ale również liście, pączki kwiatowe i liściowe czy korę tej rośliny. Owoce czarnego bzu spożywane były i są głównie jako przetwory – marmolady, powidła, soki i wina.

Wiedzę ludową potwierdzają dziś badania naukowe, doceniające cenne właściwości czarnego bzu. Stwierdzono, że czarny bez - owoce zawierają całą gamę składników bioaktywnych wspierających odporność i ogólną kondycję organizmu. Do głównych należą:

Co ważne, cenne właściwości lecznicze wykazują nie tylko owoce, ale również kwiaty czarnego bzu. Zawarte w nich składniki odżywcze różnią się nieco między sobą. W kwiatach czarnego bzu można znaleźć flawonoidy, fenolokwasy, triterpeny, sterole i olejki eteryczne. Dodatkowo kwiatostany czarnego bzu stanowią pokaźne źródło garbników oraz soli mineralnych.

Nikogo nie powinien więc dziwić fakt, że wśród osób ceniących sobie naturalne sposoby wspomagania organizmu króluje czarny bez. Na co pomaga ten składnik? Do udowodnionych właściwości owoców czarnego bzu należą m.in.: działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, napotne, moczopędne, antyoksydacyjne i immunomodulujące. Preparaty z owoców tej rośliny wzmacniają odporność zarówno u osób zdrowych, jak i tych już walczących z przeziębieniem i grypą. Wśród pacjentów czarny bez jest często stosowany jako sok pozyskiwany z owoców, którego właściwości są do niego zbliżone.

Czarny bez jest uznawany za prawdziwe wsparcie dla naszego organizmu, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy odporność może być narażona na różne wyzwania. Badania naukowe sugerują, że regularne spożywanie czarnego bzu może pomóc w skróceniu czasu trwania przeziębienia, zmniejszeniu nasilenia objawów grypy oraz poprawie ogólnej odporności organizmu. Czarny bez wzmaga produkcję cytokin, czyli białek wpływających na wzrost, proliferację i pobudzenie komórek odpornościowych. Białka te potrafią same w razie potrzeby wywołać odpowiedź immunologiczną. Ponadto preparaty z czarnego bzu pobudzają produkcję limfocytów Th2.

Jeśli interesują Cię naturalne sposoby na odporność, zapoznaj się także z artykułem: Sposoby na odporność - 6 naturalnych wskazówek wspierających układ immunologiczny

Czy czarny bez ma zastosowanie w kosmetyce?

Oprócz korzyści zdrowotnych, bez czarny znalazł swoje miejsce w świecie kosmetyki. Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym, przeciwzapalnym i nawilżającym, ekstrakty z czarnego bzu są coraz częściej stosowane w kosmetykach do pielęgnacji skóry. Na co jest dobry czarny bez jako dodatek do kosmetyków? Właściwości czarnego bzu mogą pomóc w łagodzeniu podrażnień, redukcji stanów zapalnych oraz poprawie elastyczności skóry. Dodatkowo jest to składnik naturalny, który nie uczula i może być wykorzystywany w produkcji kosmetyków ekologicznych. Co ciekawe, ze względu na swój intensywny kolor, sok z owoców czarnego bzu w przeszłości był wykorzystywany do farbowania brwi i rzęs.Więcej na temat naturalnych kosmetyków przeczytasz we wpisie: Poznaj działanie ziół ukryte w naturalnych kosmetykach

Jakie są przeciwwskazania dotyczące dawkowania bzu czarnego?

Dziki bez czarny ma szereg właściwości prozdrowotnych, jednak należy wiedzieć, jak postępować z owocami, aby ich spożywanie było bezpieczne. Warto pamiętać, że surowe owoce czarnego bzu zawierają sambunigrynę, która wywołać może podrażnienia przewodu pokarmowego, biegunkę i wymioty. Zarówno proces suszenia, jak i odpowiednia obróbka termiczna pozbawiają owoce tych toksycznych substancji. To jednak wskazówka, aby zawsze wybierać tylko preparaty sprawdzonych marek – nie stosuj nigdy przetworów pochodzących z nieznanych źródeł, które mogą zawierać źle przetworzone owoce dzikiego bzu.

Dodatkowo, osoby uczulone na pyłki i niektóre owoce mogą doświadczać krzyżowych reakcji alergicznych po spożyciu czarnego bzu. Dlatego też przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli pacjent przyjmuje leki lub ma istniejące problemy zdrowotne.

Polecane przepisy z czarnym bzem

Aby w pełni wykorzystać dobroczynne właściwości czarnego bzu, warto włączyć go do swojej diety. Oto kilka polecanych przepisów, w których znajdziesz bez czarny:

Syrop z czarnego bzu (stosowanie 3 razy dziennie w dawkach ok. 15 ml):

• Składniki: czarny bez owoc, woda, cukier.
• Przygotowanie: zagotuj owoce w wodzie, a następnie przecedź. Dodaj cukier do uzyskanego syropu. Spożywaj 1-3 łyżki dziennie.

Owocowy kompot z dodatkiem czarnego bzu:

• Składniki: różne owoce sezonowe, owoce czarnego bzu, woda.
• Przygotowanie: gotuj owoce w wodzie, dodaj owoce czarnego bzu pod koniec gotowania. Pij jako orzeźwiający napój.

Czarny bez - herbata:

• Składniki: suszone kwiaty czarnego bzu (10-15 g), miód, wrzątek
• Przygotowanie: suszone kwiaty czarnego bzu zalej wrzątkiem i zaparzaj pod przykryciem przez 10-15 minut. Następnie odcedź herbatkę i osłódź ją łyżeczką miodu.

W aptekach i sklepach medycznych można także spotkać sproszkowane ekstrakty z czarnego bzu w postaci kapsułek. Należy je stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub producenta. Przekroczenie dopuszczalnej dawki bzu czarnego może powodować nudności, biegunki i wielomocz.

Wprowadzenie czarnego bzu do codziennej diety może przynieść liczne korzyści zdrowotne, a jednocześnie urozmaicić smaki kulinarne w okresie, gdy nasz organizm potrzebuje dodatkowego wsparcia. Pamiętajmy jednak o umiarze i zawsze konsultujmy się z profesjonalistą przed wprowadzeniem nowych składników do diety, zwłaszcza w przypadku istniejących problemów zdrowotnych.