DHA w ciąży – dlaczego suplementacja jest konieczna?

Kwas DHA (dokozaheksaenowy)

Szczególne znaczenie dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju dziecka mają długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA) a spośród nich kwas dokozaheksaenowy – czyli DHA. Dlaczego?

Kwas dokozaheksaenowy jest jednym z najważniejszych kwasów tłuszczowych budujących tkankę nerwową człowieka. Stanowi do 97% wszystkich kwasów ω-3 znajdujących się w tej tkance i do 60 % wszystkich kwasów tłuszczowych budujących błony komórkowe neuronów. Ze względu na to właściwa podaż DHA w czasie ciąży pełni kluczową rolę w prawidłowym rozwoju układu nerwowego dziecka w życiu prenatalnym. Co więcej DHA dostarczany dziecku w życiu płodowym i po porodzie wpływa na właściwe funkcjonowanie układu nerwowego dziecka, warunkuje rozwój psychomotoryczny i poznawczy dziecka.

Kwas dokozaheksaenowy jest również składnikiem błon komórkowych siatkówki oka. Stanowi 95% wszystkich kwasów ω-3 obecnych w siatkówce. Dlatego też odpowiednia podaż DHA w czasie ciąży warunkuje rozwój fotoreceptorów wchodzących w skład siatkówki oka oraz rozwój komórek nerwowych. Komórki te są niezwykle ważne, warunkują odbieranie obrazów i ostrość widzenia. 

Właściwości DHA

Kwas dokozaheksaenowy jest ważny nie tylko dla dziecka, ale również dla prawidłowego przebiegu ciąży. Bowiem DHA: 

• Zmniejsza ryzyko porodu przedwczesnego,
• Przedłuża czas trwania ciąży, chroniąc przed porodem przedwczesnym,
• Determinuje właściwą masę urodzeniową dziecka,
• Zmniejsza ryzyko występowania stanu przedrzucawkowego,
• Redukuje ryzyko wystąpienia depresji, cukrzycy typu I, nadciśnienia tętniczego, alergii i astmy.

Największe zapotrzebowanie na długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe a wśród nich na kwas dokozaheksaenowy – występuje w II i III trymestrze ciąży, bo to właśnie wtedy następuje najbardziej intensywny rozwój układu nerwowego dziecka oraz powstają i rozwijają się narządy mowy i wzroku. Dlatego też, szczególnie w tym okresie należy zadbać o właściwą podaż DHA. 

Co prawda kwas dokozaheksaenowy (DHA) może powstawać w organizmie człowieka z kwasu α-linolenowego. Niestety powstające w ten sposób ilości DHA są niewielkie i nie pokrywają zwiększonego zapotrzebowania organizmu na ten związek w czasie ciąży. W związku z tym konieczne jest dostarczanie DHA wraz z dietą. Ale to również nie jest takie proste. Produktami bogatymi w DHA są między innymi tłuste ryby takie jak łosoś, tuńczyk, makrela, sardynka czy śledzie, owoce morza i algi. Niestety spożycie tych produktów wśród kobiet w ciąży (i nie tylko), jest słabe. Dlatego też konieczne jest podawanie odpowiednich preparatów, które zawierają DHA we właściwych, rekomendowanych dawkach. 

Zalecenia ekspertów

Zgodnie z zaleceniami polskich ekspertów w czasie ciąży należy suplementować:

• 200 mg DHA dziennie, jeżeli dieta przyszłej mamy jest bogata w ryby i owoce morza,
• 600 mg DHA dziennie, jeżeli dieta przyszłej mamy nie zawiera ryb i owoców morza,
• 1000 mg DHA dziennie, jeżeli występuje ryzyko porodu przedwczesnego konieczne.

Na naszym rynku jest bardzo dużo preparatów (tabela poniżej), przeznaczonych dla kobiet w ciąży, zawierających, oprócz witamin i składników mineralnych kwas dokozaheksaenowy (przegląd produktów - tabela). Niektóre produkty, razem z DHA zawierają EPA – czyli kwas eikozapentaenowy. EPA wpływa na ekspresję mRNA i produkcję białek transportujących kwasy tłuszczowe (np. DHA) do łożyska, do komórek płodu i do rozwijających się komórek układu nerwowego dziecka. Czyli EPA wspiera transport DHA do łożyska i do komórek płodu i tym samym korzystnie wpływa na rozwój dziecka. 

DHA zawarty w produktach dostępnych na rynku, może być różnego pochodzenia. Ale zarówno oleje z ryb jak i oleje z alg są równoważne pod względem skuteczności i bezpieczeństwa, bowiem obecne techniki oczyszczania zapewniają im taką samą czystość. Ale tylko w oleju rybim znajduje się kwas EPA, który wspiera transport DHA do komórek płodu.

Podsumowując kwas DHA jest niezwykle istotny w czasie ciąży, warunkuje prawidłowy jej przebieg oraz zapewnia właściwy rozwój dziecka. Niestety dieta nie zawsze dostarcza odpowiednich ilości kwasu DHA, w związku z tym konieczna jest suplementacja. Do suplementacji warto wybierać produkty zawierające rekomendowane ilości kwasu dokozaheksaenowego. Znajdziesz je w tej kategorii. 

Bibliografia: 
1. Pluta A., i inni, Korzystny wpływ kwasów omega-3 na rozwój dziecka. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(7):540-547 
2. Lifschitz C., Kwas dokozaheksaenowy: „najciężej pracujący” kwas tłuszczowy
z rodziny omega-3. Standardy medyczne/pediatria, 2011, 8, 237-248 
3. Socha P., Suplementacja DHA w krytycznych okresach życia - jak w praktyce realizować polskie
i międzynarodowe zalecenia. Standardy Medyczne, 2013, 10, 521-526 
4. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol. 5/2014, 85, 395-399  
5. Carlson S.E., et al., DHA supplementation and pregnancy outcomes. Am J Clin Nutr, 2013, doi: 10.3945/ajcn.112.050021 
6. Pietrantoni E., et al., Docosahexaenoic Acid Supplementation during Pregnancy: A Potential Tool to Prevent Membrane Rupture and Preterm Labor. Int. J. Mol. Sci. 2014, 15, 8024-8036, 
7. Szajewska H., Socha P., Horvath A. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne /Pediatria 2014; 11: 321-338. 
8. Weiser M.J., Butt C.M., Mohajeri M.H., Docosahexaenoic Acid and Cognition throughout the Lifespan, Nutrients 2016, 8, 99; doi:10.3390/nu8020099 
9. Wendołowicz M., Stefańska E., Ostrowska L., Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, 20, 3, 341-345