Eozynofilia - objawy, przyczyny, normy
Eozynofilia to stan, w którym liczba eozynofilów we krwi przekracza normę. Te białe krwinki odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego, a ich nieprawidłowy poziom może wskazywać na różne schorzenia. Jak rozpoznać eozynofilię, co może powodować podwyższone eozynofile i jakie są możliwości leczenia? Wyjaśniamy wszystkie wątpliwości.

Czym są eozynofile i jak rozpoznać eozynofilię?
Eozynofile, zwane również granulocytami kwasochłonnymi, to jedna z odmian białych krwinek (leukocytów). Ich główną funkcją jest udział w odpowiedzi immunologicznej organizmu, szczególnie w walce z pasożytami oraz w reakcjach alergicznych. Działają również jako mediatorzy stanu zapalnego, uwalniając enzymy, które pomagają niszczyć obce patogeny.
Rozpoznanie eozynofilii następuje najczęściej na podstawie wyników morfologii krwi. Eozynofile za wysokie diagnozuje się, gdy ich liczba we krwi obwodowej przekracza 500 komórek na mikrolitr. W zależności od wartości wyników wyróżnia się:
- łagodną eozynofilię (500–1500 komórek/μl),
- umiarkowaną eozynofilię (1500–5000 komórek/μl),
- ciężką eozynofilię (>5000 komórek/μl).
Eozynofile podwyższone określane mianem eozynofilii mogą być różnorodne, w zależności od przyczyny, która ją wywołuje.
Pierwsze oznaki eozynofilii – jak rozpoznać, że coś jest nie tak?
Eozynofilia często rozwija się bezobjawowo, zwłaszcza w początkowych stadiach. Jednak w przypadku bardziej zaawansowanych stanów wysokie eozynofile mogą dawać różnorodne symptomy, takie jak:
- przewlekły kaszel,
- wysypki skórne,
- bóle brzucha, nudności lub wymioty,
- osłabienie, zmęczenie i utrata masy ciała,
- objawy ze strony układu oddechowego, takie jak duszności czy świszczący oddech.
Eozynofile podwyższone u dziecka i dorosłych przeważnie diagnozowane są na podstawie morfologii krwi. W sytuacjach, gdy eozynofilia jest wynikiem reakcji alergicznych, mogą wystąpić dodatkowe objawy, jak świąd skóry, zaczerwienienie i opuchlizna.
Normy eozynofilów w morfologii – różnice u dzieci i dorosłych
Eozynofile, podobnie jak inne typy leukocytów, mają określone normy ilościowe, które zależą od wieku oraz stanu zdrowia pacjenta. Normy te są wyrażane zarówno w wartościach bezwzględnych (liczba komórek na mikrolitr krwi), jak i procentowo w stosunku do całkowitej liczby białych krwinek.
Eozynofile podwyższone u dorosłego
U dorosłych liczba eozynofilów powinna wynosić:
- Bezwzględnie: od 0,02 do 0,5 × 10⁹/l (20–500 komórek/μl),
- Procentowo: 1–5% wszystkich leukocytów.
Wartości te mogą się zmieniać w zależności od ogólnego stanu zdrowia, poziomu stresu, a także innych czynników, takich jak pora dnia – w nocy liczba eozynofilów jest zwykle wyższa ze względu na rytm dobowy organizmu. Jeśli jednak gran kwasochłonne podwyższone są znacznie powyżej normy, jest to sygnał, że w organizmie toczy się stan zapalny.
Eozynocyty podwyższone u dziecka
U dzieci normy są zróżnicowane i zmieniają się wraz z wiekiem:
- U noworodków i niemowląt poziom eozynofilów może wynosić nawet 6–7% wszystkich leukocytów, co jest wynikiem adaptacji układu odpornościowego do nowego środowiska.
- U starszych dzieci poziom eozynofilów stopniowo maleje i zbliża się do normy dorosłych.
Podwyższone eozynofile u dziecka często są fizjologiczne, ale mogą również świadczyć o reakcjach alergicznych, nietolerancjach pokarmowych lub infekcjach pasożytniczych. Dlatego jeśli w wynikach morfologii są granulocyty kwasochłonne podwyższone, należy ten fakt skonsultować z lekarzem.
Podwyższone eozynofile – jakie są najczęstsze przyczyny i co oznaczają?
Eozynofilia może być spowodowana różnorodnymi czynnikami.
Alergie
Eos podwyższone, czyli eozynofilia często występują u osób z reakcjami alergicznymi. Mogą wtedy występować:
- Astma alergiczna: Podwyższone eozynocyty są charakterystyczne dla cięższych postaci astmy, zwłaszcza gdy występuje przewlekłe zapalenie dróg oddechowych. Objawia się to kaszlem, dusznościami i świszczącym oddechem.
- Katar sienny (alergiczny nieżyt nosa): Nadwrażliwość na pyłki, kurz, pleśnie lub sierść zwierząt może powodować wzrost eozynofilów. Objawy to wodnisty katar, swędzenie nosa i łzawienie oczu.
- Alergie pokarmowe: Nietolerancje na określone składniki diety mogą prowadzić do stanów zapalnych przewodu pokarmowego i wzrostu liczby eozynofilów w krwi obwodowej.
Infekcje pasożytnicze
Infekcje pasożytnicze są jedną z najczęstszych przyczyn eozynofilii, szczególnie w krajach tropikalnych i rozwijających się. Typowe przykłady to:
- Owsiki: Często spotykane u dzieci, mogą powodować świąd w okolicach odbytu, a badania kału potwierdzają obecność pasożyta.
- Glisty ludzkie: Wywołują infekcję z objawami takimi jak bóle brzucha, wymioty oraz czasem kaszel, gdy larwy migrują przez płuca.
- Tasiemce i włośnica: Powodują bóle mięśniowe, osłabienie oraz utratę wagi. W takich przypadkach eozynocyty podwyższone wynikają z reakcji organizmu na obecność obcego organizmu.
Zobacz także artykuł: Glista ludzka - objawy, badania, leczenie
Choroby autoimmunologiczne
Eozynofilia może być związana z autoimmunologicznym atakiem organizmu na własne tkanki. Przykłady obejmują:
- Toczeń rumieniowaty układowy (SLE): Jest to przewlekła choroba o wielonarządowym charakterze, w której eozynofile odgrywają rolę w procesach zapalnych. Objawia się bólami stawów, wysypką na twarzy (tzw. motyl na policzkach) i zmęczeniem.
- Zespół Churga-Straussa (ziarniniakowatość z eozynofilią): Jest to rzadka choroba, w której wysokie poziomy eozynofilów prowadzą do zapalenia naczyń. Objawy to astma, wysypki skórne i bóle nerwowe.
Choroby nowotworowe
Niektóre nowotwory krwi i układu limfatycznego powodują wzrost liczby eozynofilów. Do najczęstszych należą:
- Chłoniaki: Szczególnie chłoniak Hodgkina, który może objawiać się powiększeniem węzłów chłonnych, gorączką i utratą masy ciała.
- Białaczki: W szczególności przewlekła białaczka szpikowa, gdzie eozynofile są nadprodukowane przez szpik kostny. Objawy obejmują zmęczenie, krwawienia i nawracające infekcje.
- Zespół hipereozynofilowy: To rzadka choroba nowotworowa, w której nadmiar eozynofilów uszkadza różne narządy, takie jak serce, płuca i skóra.
Reakcje polekowe
Niektóre leki mogą wywoływać wzrost liczby eozynofilów jako część reakcji nadwrażliwości. Do najczęściej obwinianych leków należą:
- Antybiotyki: Takie jak penicyliny i sulfonamidy, które mogą powodować wysypki skórne, gorączkę oraz eozynofilię. W przypadku antybiotykoterapii konieczne jest stosowanie leków osłonowych.
- Leki przeciwzapalne (NLPZ): W rzadkich przypadkach mogą prowadzić do reakcji alergicznych z towarzyszącym podwyższonym poziomem eozynofilów.
- Leki stosowane w chemioterapii: Czasami wywołują reakcje toksyczne lub immunologiczne, skutkując eozynofilią.
Podwyższone wartości eozynofilów należy zawsze oceniać w szerszym kontekście zdrowotnym. Ustalenie dokładnej przyczyny wymaga dokładnego wywiadu, badań dodatkowych (np. testy alergiczne, badania parazytologiczne) oraz czasem konsultacji specjalistycznych (hematologa, alergologa czy parazytologa). Dzięki temu możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia i uniknięcie potencjalnych powikłań.
Obniżony poziom eozynofilów – co może wskazywać wynik badania?
Wiemy już, co oznaczają eozynofile powyżej normy. Jednak co w przypadku, gdy jest ich zbyt mało? Obniżenie liczby eozynofilów (eozynopenia) jest rzadziej spotykane i zwykle nie budzi większego niepokoju. Może występować w takich sytuacjach jak:
- stres lub duże obciążenie organizmu (np. po operacjach czy urazach),
- stosowanie leków sterydowych,
- infekcje wirusowe (np. grypa),
- zaawansowane stany zapalne, w których dominują inne typy leukocytów.
Warto pamiętać, że pojedynczy wynik nie zawsze świadczy o patologii, a jego interpretacja powinna uwzględniać ogólny stan zdrowia pacjenta. Przeważnie jednak problemem jest wysoki poziom eozynofilów, a pacjenci szukający odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak jest wpisują w wyszukiwarki internetowe hasło “eos morfologia podwyższone”. Obu stanów nie należy jednak bagatelizować.
Jak przebiega leczenie eozynofilii – poradnik krok po kroku
Leczenie eozynofilii zależy od jej przyczyny i stopnia nasilenia. Kluczowe kroki w postępowaniu obejmują:
Diagnoza przyczyny
Szczegółowa analiza wyników badań oraz wywiad lekarski pozwalają określić źródło problemu, jakim są eozynofile wysokie. W razie potrzeby wykonuje się dodatkowe testy, np. badania parazytologiczne lub immunologiczne.
Terapia przyczynowa
- W przypadku infekcji pasożytniczych stosuje się leki przeciwpasożytnicze.
- W reakcjach alergicznych zaleca się unikanie alergenu oraz farmakoterapię (np. leki antyhistaminowe).
- Jeśli przyczyną są choroby autoimmunologiczne, konieczne mogą być leki immunosupresyjne.
Monitorowanie stanu zdrowia
Regularne badania kontrolne pozwalają ocenić skuteczność terapii oraz ewentualne nawroty eozynofilii.
Wsparcie stylu życia
Wprowadzenie zdrowej diety, unikanie stresu oraz dbanie o higienę mogą pomóc w poprawie funkcjonowania układu odpornościowego.
Eozynofilia (określana nieraz skrótem eo podwyższone) może być sygnałem wielu różnych problemów zdrowotnych. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie i odpowiednie leczenie, aby zapobiec powikłaniom. Jeśli zauważysz niepokojące objawy lub otrzymasz nieprawidłowe wyniki badań, skonsultuj się z lekarzem.
Źródła:
- Nutman T.B.: Evaluation and differential diagnosis of marked, persistent eosinophilia. Immunol. Allergy Clin. North Am., 2007; 27 (3): 529–549
- Matysiak M., Kabata J., Hellmann A.: Leukocyty. (W:) Podręcznik pediatrii. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2020
- Kovalszki A., Weller P.F.: Eosinophilia. Prim. Care, 2016; 43 (4): 607–617

tech. farm. Justyna Banaś-Wróbel
Ukończyła Policealne Studium Farmaceutyczne w Kielcach. Posiada również licencjat z Ochrony Środowiska uzyskany na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. W zawodzie technika doświadczenie zdobywała pracując w polskich oraz zagranicznych aptekach. Od wielu lat spełnia się w pracy nad rozwojem aptecznej i drogeryjnej sprzedaży internetowej.
Powiązane kategorie produktowe