Hemoroidy - objawy, przyczyny, leczenie
Hemoroidy, czyli guzki krwawnicze, są jedną z najczęstszych dolegliwości proktologicznych. Choć ich występowanie jest powszechne, wiele osób unika wizyty u lekarza z powodu wstydu lub obawy przed diagnozą. Tymczasem szybkie rozpoznanie i leczenie hemoroidów może znacznie poprawić komfort życia. W artykule szczegółowo omawiamy, czym są hemoroidy, jak wyglądają, jak je rozpoznać, leczyć oraz jak skutecznie zapobiegać ich powstawaniu.
Czym są hemoroidy?
Hemoroidy, określane też jako guzki krwawnicze, to naczyniowe struktury zlokalizowane w kanale odbytu. W zdrowym stanie pełnią istotną funkcję – uczestniczą w kontrolowaniu wydalania gazów i stolca. Jednakże, gdy dochodzi do ich powiększenia lub zapalenia, mogą stać się źródłem dolegliwości.
Hemoroidy dzielimy na:
- Hemoroidy wewnętrzne – umiejscowione w górnej części kanału odbytu, pokryte błoną śluzową, zwykle niewidoczne.
- Hemoroidy zewnętrzne – występują w dolnej części kanału odbytu, pokryte skórą, często wyczuwalne jako guzki wokół odbytu.
Stopnie zaawansowania hemoroidów wewnętrznych:
- I stopień – guzki niewidoczne, krwawiące podczas wypróżnień.
- II stopień – guzki mogą wypadać z kanału odbytu, ale samoistnie wracają na miejsce.
- III stopień – guzki wymagają ręcznego odprowadzenia po wypadnięciu.
- IV stopień – guzki stale znajdują się poza odbytem, nie można ich odprowadzić.
Jak wyglądają hemoroidy?
Wygląd hemoroidów różni się w zależności od ich rodzaju i stopnia zaawansowania. Jak wygląda hemoroid?
- Hemoroidy wewnętrzne - objawy obejmują głównie krwawienie i uczucie niepełnego wypróżnienia. Zwykle nie są widoczne, ponieważ znajdują się wewnątrz kanału odbytu.
- Hemoroidy zewnętrzne przypominają miękkie guzki lub uwypuklenia wokół odbytu. W przypadku zakrzepicy mogą stawać się twarde, bolesne i mieć ciemniejsze zabarwienie.
- W zaawansowanych przypadkach, gdy hemoroidy wypadają z kanału odbytu, mogą wyglądać jak uwypuklenia błony śluzowej na zewnątrz odbytu.
Jeśli pojawiają się wątpliwości, jak wyglądają hemoroidy lub jakie są źródła bólu, należy skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć inne schorzenia, takie jak ropnie, szczeliny czy żylaki odbytu. W języku potocznym hemoroidy i żylaki odbytu często są używane jako synonimy, jednak w rzeczywistości te dwa terminy różnią się zarówno pod względem medycznym, jak i anatomicznym.
Hemoroidy – objawy
Objawy hemoroidów mogą być różnorodne, a ich nasilenie zależy od stopnia zaawansowania choroby.
Hemoroidy - objawy najczęściej występujące to:
- Krwawienie z odbytu – świeża, jasnoczerwona krew widoczna na papierze toaletowym lub w stolcu.
- Ból i dyskomfort – odczuwalne szczególnie podczas wypróżnień.
- Świąd i pieczenie – wynikające z podrażnienia skóry w okolicy odbytu.
- Uczucie niepełnego wypróżnienia – charakterystyczne dla hemoroidów wewnętrznych.
- Obrzęk i wyczuwalne guzki – szczególnie przy hemoroidach zewnętrznych lub wypadniętych.
Objawy hemoroidów mogą nasilać się w wyniku zaparć, długotrwałego siedzenia lub ciężkiego wysiłku fizycznego. W przypadku intensywnego krwawienia lub silnego bólu konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem.
Krwawienie z odbytu przy hemoroidach
Krwawienie z odbytu to najczęstszy objaw hemoroidów wewnętrznych. Jasnoczerwona krew, która pojawia się na papierze toaletowym lub stolcu, wskazuje na źródło krwawienia blisko odbytu.
Przyczyny krwawienia:
- Nadmierne parcie podczas wypróżnień.
- Zwiększone ciśnienie na naczynia krwionośne, np. w czasie ciąży.
- Podrażnienia wywołane twardym stolcem.
Należy pamiętać, że krwawienie z odbytu może być również objawem innych schorzeń, takich jak szczelina odbytu, polipy czy rak jelita grubego. Dlatego każdorazowo wymaga diagnostyki lekarskiej, aby upewnić się, czy to na pewno krwawiące hemoroidy.
Przyczyny choroby hemoroidalnej
Hemoroidy rozwijają się w wyniku zwiększonego nacisku na naczynia krwionośne w okolicy odbytu. Objawy hemoroidów odbytu mogą wystąpić w wyniku wielu czynników.
Najczęstsze przyczyny to:
- Zaparcia – powodujące nadmierne parcie.
- Dieta uboga w błonnik – utrudniająca trawienie i prowadząca do twardych stolców.
- Ciąża – zmiany hormonalne i zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej.
- Długotrwałe siedzenie lub stanie – zaburzające krążenie w miednicy.
- Otyłość – zwiększająca nacisk na naczynia odbytu.
- Brak aktywności fizycznej – prowadzący do osłabienia mięśni miednicy.
- Wiek – osłabienie tkanki łącznej z wiekiem sprzyja rozwojowi hemoroidów.
Rozpoznanie hemoroidów
Rozpoznanie hemoroidów jest stosunkowo proste, ale wymaga dokładnego badania przeprowadzonego przez lekarza.
Etapy diagnostyki:
- Wywiad lekarski – lekarz pyta o hemoroidy odbytu, objawy, ich nasilenie i czas trwania.
- Badanie per rectum – palpacyjne badanie odbytu w celu oceny guzków krwawniczych.
- Anoskopia – badanie endoskopowe pozwalające ocenić hemoroidy wewnętrzne.
- Rektoskopia lub kolonoskopia – wykonywane w przypadku podejrzenia innych schorzeń odbytu lub jelit.
Ocena jak wyglądają hemoroidy oraz prawidłowe rozpoznanie jest kluczowe, aby wykluczyć inne choroby, takie jak szczeliny odbytu, ropnie czy choroby nowotworowe.
Jak leczyć hemoroidy?
Leczenie hemoroidów zależy od ich zaawansowania i rodzaju. Ważne więc, aby podczas diagnozy ustalić, czy są to hemoroidy wewnętrzne czy hemoroidy zewnętrzne. Leczenie obejmuje zarówno metody zachowawcze, jak i inwazyjne oraz chirurgiczne.
Metody zachowawcze:
- Zmiana diety, bogatej w błonnik.
- Nawadnianie organizmu i unikanie zaparć.
- Środki miejscowe, takie jak maści i czopki na hemoroidy.
- Ciepłe nasiadówki łagodzące ból i obrzęk - przeważnie stosowane są nasiadówki z kory dębu, która ma właściwości ściągające i gojące.
Metody inwazyjne:
- Skleroterapia – wstrzykiwanie substancji obkurczającej naczynia.
- Podwiązanie gumką – stosowane przy hemoroidach wewnętrznych II i III stopnia.
- Koagulacja laserowa – precyzyjne usuwanie hemoroidów za pomocą lasera.
Leczenie chirurgiczne:
W przypadkach zaawansowanych konieczna może być hemoroidektomia, czyli chirurgiczne usunięcie hemoroidów.
Hemoroidy – profilaktyka
Zapobieganie hemoroidom opiera się na wprowadzeniu zmian w stylu życia, które sprzyjają zdrowiu układu trawiennego i naczyniowego. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia dieta, która powinna być bogata w błonnik. Produkty pełnoziarniste, warzywa oraz owoce ułatwiają wypróżnianie i zapobiegają zaparciom, które są jedną z głównych przyczyn rozwoju hemoroidów. Pomocne mogą być także preparaty z błonnikiem, takie jak np. babka płesznik.
Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna, która poprawia krążenie i wspiera prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Nawet codzienne spacery czy umiarkowane ćwiczenia mogą znacznie zmniejszyć ryzyko powstawania hemoroidów.
Należy unikać parcia podczas wypróżnień, co oznacza, że nie wolno zwlekać z wizytą w toalecie, gdy pojawia się potrzeba. Zbyt długie powstrzymywanie się lub zbyt intensywne parcie powoduje wzrost ciśnienia w naczyniach krwionośnych odbytu, co sprzyja rozwojowi choroby hemoroidalnej.
Higiena okolic odbytu odgrywa kluczową rolę w profilaktyce. Regularne, delikatne mycie tych miejsc z wykorzystaniem preparatów do higieny intymnej pomaga zapobiegać podrażnieniom i stanom zapalnym. Ważne jest również stosowanie miękkiego papieru toaletowego lub nawilżanych chusteczek, aby uniknąć mechanicznego uszkodzenia skóry.
Długotrwałe siedzenie, szczególnie na twardych powierzchniach, może prowadzić do zaburzeń krążenia w miednicy, co sprzyja powstawaniu hemoroidów. Dlatego osoby pracujące w pozycji siedzącej powinny robić regularne przerwy na krótkie ćwiczenia lub rozciąganie, aby poprawić przepływ krwi.
Wprowadzenie tych nawyków do codziennego życia pozwala zmniejszyć ryzyko wystąpienia hemoroidów oraz poprawić ogólny stan zdrowia. Profilaktyka jest szczególnie ważna dla osób z grupy ryzyka, takich jak kobiety w ciąży, osoby starsze czy prowadzące siedzący tryb życia.
Źródła:
- Wiercińska M., Medycyna Praktyczna, Hemoroidy (żylaki odbytu) - jak wyglądają i czym są hemoroidy zewnętrzne oraz wewnętrzne, skąd się biorą i jak przebiega ich leczenie?, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/68332,hemoroidy [dostęp 08.01.2025]
- Szczeklik A., Choroby węwnętrzne, 2015 r.
- Wullnik F.H. Hemoroidy. Poradnik dla pacjentów, (red.) Matysiak K. wyd. I, MedPharm Polska 2008
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.
Powiązane kategorie produktowe
