Jak zadbać o profilaktykę raka piersi?

Samobadanie piersi – kiedy należy je wykonać?

Każda kobieta po 20 r.ż. musi dowiedzieć się, jak samodzielnie badać piersi. Kiedy najlepiej to zrobić?

• Miesiączkujące panie powinny wybrać jeden dzień w miesiącu między 3. a 5. dniem cyklu (tuż po zakończeniu okresu). Piersi i brodawki nie są wtedy wrażliwe, tkliwe czy bolesne.
• Kobiety, które nie miesiączkują, samobadanie piersi mogą wykonywać w dowolnie wybrany dzień – ważne jest, by był to stały termin.

Nie bez przyczyny lekarze nieustannie podkreślają wagę świadomej profilaktyki – to ona może sprawić, że rokowania w razie wykrytego nowotworu będą znacznie lepsze, ponieważ zostanie on wykryty szybciej.

Część zmian rakotwórczych w początkowym stadium choroby przebiega bezobjawowo. Ważna jest zatem baczna obserwacja organizmu! Jeśli samobadanie piersi będziesz wykonywać regularnie, możesz mieć faktyczny wpływ na swoje długie zdrowie.

Jak samemu badać piersi w domu?

Nie musisz obawiać się tej czynności – wymaga ona przede wszystkim skupienia i dokładności. Jeżeli chcesz wiedzieć, jak samodzielnie badać piersi, zapoznaj się ze szczegółową instrukcją, która powinna towarzyszyć temu comiesięcznemu rytuałowi.

• Badanie piersi rozpocznij od dokładnego obejrzenia swojego ciała przed lustrem. Rozluźnij się i przyjmij swobodną postawę, ręce opuść wzdłuż tułowia. Odpowiedz sobie na pytanie, czy jest coś, co niepokoi cię w wyglądzie piersi? Sprawdź, czy żadna z nich nie przybiera asymetrycznego kształtu, nie staje się pomarszczona oraz czy nie pojawiają się na niej w głębienia. Przyjrzyj się dokładnie również brodawkom sutkowym. Obejrzyj ich kolor i kształt.
• Kolejny etap samobadania piersi także powinien przebiegać przed lustrem. Tym razem unieś ramiona do góry – dłońmi możesz objąć swoje łokcie. Wyprostuj się i patrząc w lustro delikatnie skręcaj tułów w prawo i w lewo. Dzięki temu obejrzysz piersi pod różnymi kątami i sprawdzisz, czy nie dostrzegasz nic niepokojącego. Pamiętaj, że równie ważne jest badanie sutków! Opuść ręce i ściśnij lekko każdy z nich – sprawdź, czy nie wycieka z nich wydzielina.
• Po tym wstępnym badaniu połóż się wygodnie na łóżku. Prawą rękę ułóż pod głową (tak, aby łokieć był w górze). Złączonymi opuszkami palców wolnej dłoni uciskaj prawą pierś. Dla ułatwienia wyobraź sobie, że jest ona podzielona na cztery równe części (przez twój sutek przechodzi linia pionowa i pozioma). Oddychaj spokojnie i uciskaj dokładnie miejsce przy miejscu. Gdy skończysz badanie piersi, sprawdź palcami, czy węzły chłonne pod pachą i w okolicach obojczyka nie są powiększone. Ten sam schemat powtórz w przypadku lewej piersi.

Jeśli nie dostrzeżesz żadnych zmian w kształcie, kolorze i strukturze piersi, badanie wykonaj ponownie za miesiąc (możesz sobie ustawić przypomnienie w telefonie, które nie pozwoli ci o tym zapomnieć!).

Objawy raka piersi

Pamiętaj – wyłącznie specjalistyczne badania będą w stanie wykluczyć, że wyczuwalne guzki to nie rak piersi. Objawy, które mogą wzbudzić niepokój:

• zmieniony kształt (asymetria) piersi;
• wyciek z brodawki;
• wyczuwalne guzki i zgrubienia;
• zaczerwienienie, poszerzenie żył czy owrzodzenie na piersi;
• wyciągnięta brodawka o zmienionym kształcie;
• powiększenie węzłów chłonnych pod pachą i w okolicy nadobojczykowej.

Symptomy nowotworu nie muszą wystąpić zbiorczo – nawet jedna zmiana powinna skłonić cię do wizyty u ginekologa. Samobadanie piersi jest bardzo ważne w przypadku wczesnego i skutecznego wykrycia zmian. Wyczuwalne guzki nie zawsze oznaczają poważną chorobę. Gdy udasz się do lekarza, przeprowadzi on badanie fizykalne piersi i zleci szczegółową diagnostykę:

• USG piersi – rak w trakcie tego badania wykrywany jest u kobiet do około 35 r.ż.;
• mammografii – co roku powinny ją wykonywać kobiety po ukończeniu czwartej dekady życia.

Rak piersi – czynniki ryzyka

Nowotwór piersi jest jednym z najgroźniejszych nowotworów, ale tylko wtedy, gdy zostanie zbyt późno wykryty. Czy są jakieś czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania, które powinny wzbudzić szczególną czujność?

• Płeć: rak piersi występuje najczęściej u kobiet;
• wiek: zachorowalność na ten nowotwór wzrasta po ukończeniu 35. roku życia;
• czynniki genetyczne: rak piersi został zdiagnozowany u krewnych pierwszego stopnia;
• czynniki hormonalne endogenne: czynnik ryzyka zachorowania na nowotwór piersi zwiększa wczesna pierwsza miesiączka (poniżej 12 r.ż.) oraz późne klimakterium (powyżej 55 r.ż.);
• pierwsza ciąża po 30 r.ż.;
• czynniki hormonalne egzogenne: stosowanie przez długi czas środków antykoncepcyjnych lub hormonalnej terapii zastępczej.

Pamiętaj, że u znacznej części kobiet, które zachorowały na raka, nie wystąpiły żadne znane i potwierdzone czynniki ryzyka. W praktyce zatem nic nie powinno zwalniać cię z obowiązku regularnego samobadania piersi.

Rak piersi u mężczyzn

Warto pamiętać także, że rak piersi u mężczyzn występuje bardzo rzadko, ale nie oznacza to, że panowie nie powinni obserwować swojego ciała z uwzględnieniem klatki piersiowej i sutków. Profilaktyka obejmuje również samobadanie. Objawy, wskazujące, że dzieje się coś złego to guz, który jest najczęściej zlokalizowany za sutkiem. Oprócz tego po ściśnięciu brodawki może pojawić się wydzielina. Sutek niejednokrotnie w przypadku tego nowotworu u mężczyzn jest wyciągnięty oraz owrzodzony.

Bez względu na płeć pamiętajmy zatem o regularnej obserwacji organizmu i profilaktycznych wizytach u lekarza. Dopiero specjalistyczne badania pomogą określić, czy guzki, które są wyczuwalne, to rak piersi. Leczenie – po trafnej i szybkiej diagnozie – może zakończyć się sukcesem. Samobadanie również przyczyni się do tego, że nasze zdrowie będziemy trzymać we własnych (dosłownie!) rękach.