Leki na odchudzanie - rodzaje, wskazania, działanie
Otyłość jest chorobą przewlekłą, niosącą ze sobą wiele powikłań. Diagnozuje się ją u kobiet, gdy tkanka tłuszczowa stanowi powyżej 30% ich masy ciała oraz u mężczyzn, gdy wskaźnik ten osiąga ponad 25%. Niestety, otyłość bywa obecnie określana jako choroba cywilizacyjna, ze względu na coraz większą liczbę osób cierpiących z powodu nadmiernego przyrostu tkanki tłuszczowej. Może ona być przyczyną lub towarzyszyć wielu chorobom: zaburzeniom hormonalnym, nieprawidłowemu funkcjonowaniu tarczycy, cukrzycy, miażdżycy, zwyrodnieniu stawów oraz wielu innym schorzeniom. Leczenie otyłości powinno się opierać głównie na zmianie nawyków żywieniowych oraz diety. Co jednak w sytuacji, gdy choroby towarzyszące ograniczają możliwości co do utraty zbędnych kilogramów lub sam chory nie może poradzić sobie z przeszkodami psychicznymi w dążeniu do celu? W leczeniu otyłości stosuje się również operacje polegające głównie na zmniejszeniu objętości żołądka oraz… farmakoterapię, czyli „leki na odchudzanie”. Poniżej opisujemy najpopularniejsze preparaty oraz przedstawiamy wskazania do ich stosowania i mechanizm działania. Zapraszamy do lektury!
42,99 zł
49,90 zł
37,79 zł
Skuteczne tabletki na odchudzanie przy leczeniu otyłości
Tabletki na odchudzanie, czyli farmakoterapia, jest tym sposobem na leczenie otyłości, który stosuje się, gdy zarówno zmiany dietetyczne, jak i wdrożenie większej dawki ruchu zawodzą. Dodatkowo leki na odchudzanie mogą pomóc pacjentom, u których występują trudności psychiczne związane z niemożliwością ograniczenia apetytu. W tym przypadku leki pomagają psychicznie uporać się z „uzależnieniem” od jedzenia, a więc z ciągłym przymusem psychicznym zaspokajania ośrodków nagrody w mózgu oraz dostarczania sobie przyjemności w postaci spożywania wysokokalorycznych, często niezdrowych, produktów. Jakie tabletki na odchudzanie oraz inne tego typu preparaty są obecnie dostępne na polskim rynku, kiedy lekarz może je przepisać i na czym polega mechanizm ich działania? O tym poniżej.
Tabletki Mysimba
Obecnie jednym z najpopularniejszych leków na odchudzanie są tabletki Mysimba. To stosunkowo nowy preparat, jednak zastosowane w nim substancje czynne są znane w medycynie od lat. Lek zawiera bupropion oraz naltrekson, które osobno stosowane są w leczeniu depresji i uzależnień, natomiast w połączeniu (w stosunkowo małych dawkach) regulują funkcjonowanie układu nagrody w mózgu. Oznacza to, że pod ich wpływem pacjent nie odczuwa głodu psychicznego. W taki sposób zostaje ograniczone objadanie się - nocne, kompulsywne, wynikające ze złego nastroju (przy którym jedzenie traktowane jest jako pocieszenie) oraz… z dobrego nastroju (gdzie jedzenie jawi się jako nagroda).
Ze względu na swoje działanie, tabletki Mysimba będą najlepsze dla tych osób, które mają problem z jedzeniem kompulsywnym oraz objadaniem się, wynikającym ze wspomnianych wyżej zaburzeń układu nagrody w mózgu. Mogą one być spowodowane zarówno zaburzeniami odżywiania, jak i utrwaleniem wcześniejszych, złych nawyków żywieniowych. Tabletki Mysimba są przepisywane osobom z otyłością (z BMI równym lub wyższym od 30) oraz nadwagą (z BMI 27-30), jeśli nadwadze tej towarzysza inne choroby, takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy miażdżyca. W stosowaniu tabletek na odchudzanie Mysimba niezwykle ważny jest schemat dawkowania (dawka leku zwiększa się w miarę upływu kuracji), który powinien zostać omówiony z pacjentem podczas zapisywania preparatu.
Ponieważ w początkowej fazie leczenia otyłości z zastosowaniem preparatu Mysimba pacjent może odczuwać naprawdę ograniczony głód, należy pilnować przyjmowania odpowiedniej dawki kalorii każdego dnia - takiej, która pomoże nadal tracić kilogramy, ale jednocześnie nie przyczyni się do utraty wagi w zbyt szybkim tempie oraz do osiągnięcia efektu odbicia (efektu jojo) po zakończeniu kuracji. Warto więc przez cały czas brania tabletek Mysimba pozostawać pod kontrolą zarówno lekarza prowadzącego (endokrynologa, ginekologa), jak i dietetyka.
Zastrzyki Saxenda
Innym lekiem na odchudzanie, który również przynosi bardzo dobre efekty w leczeniu otyłości, jest Saxenda, podawana pacjentom w formie iniekcji podskórnych (lek kupuje się w formie penów, do wykonywania samodzielnych zastrzyków). Saxenda opiera się na działaniu substancji czynnej zwanej liraglutydem. Przede wszystkim stosuje się go w leczeniu cukrzycy typu II (tutaj odpowiednikiem jest preparat Victoza), natomiast jego działanie wykorzystywane jest również w leczeniu otyłości.
Zastrzyki Saxenda, dzięki zawartości liraglutydu (substancji analogicznej do ludzkich hormonów inkretynowych, czyli hormonów zwiększających wydzielanie insuliny po posiłkach), doprowadzają do późniejszego opróżniania się żołądka, a więc jednocześnie do zmniejszenia uczucia głodu. Dodatkowo zastrzyki Saxenda spowalnia tempo przenikania insuliny do krwi, co również przyczynia się do redukcji tak zwanych skoków insulinowych oraz napadów głodu. Ze względu na swoje działanie, zastrzyki Saxenda przepisywane są głównie osobom cierpiącym na insulinooporność, ale również mających stan przedcukrzycowy, nadciśnienie tętnicze czy odnotowujących epizody obturacyjnego bezdechu sennego. Lekarz przepisuje preparat - podobnie jak przy tabletkach Mysimba - pacjentom otyłym (z BMI równym lub przekraczającym 30) oraz pacjentom z nadwagą (z BMI w zakresie 27-30) i chorobami towarzyszącymi.
W przyjmowaniu zastrzyków Saxenda bardzo ważne jest dawkowanie, które zwiększa się w trakcie trwania kuracji. Istnieje konkretny schemat wstrzykiwań, który przekazywany jest choremu podczas przepisywania leku. Oprócz pilnowania tego schematu, podczas przyjmowania leku, należy również dbać o dietę oraz dawkę aktywności fizycznej, co zwiększy znacząco szansę na sukces przy terapii otyłości. Podczas kuracji pacjent powinien pozostawać pod kontrolą lekarza prowadzącego oraz dietetyka.
Tabletki Xenical
Oprócz zastrzyków Saxenda i tabletek Mysimba, wśród leków na odchudzanie dostępnych na polskim rynku można wyróżnić także tabletki Xenical. Zawartą w nich substancją czynną jest orkistat, który blokuje pracę enzymów trawiennych, mających za zadanie rozkładać cząsteczki tłuszczów na mniejsze - w efekcie tego mechanizmu, do organizmu przyswaja się mniej tłuszczu z pożywienia. Szacunki podają, że orkistat redukuje ilość energii pochodzącej z tłuszczów dostarczanych do organizmu o około 30%. Tabletki Xenical w efekcie zmniejszają bilans energetyczny całego jadłospisu i w taki sposób wpływają na utratę masy ciała. Nie hamują dodatkowo apetytu, ani nie zwiększają uczucia sytości.
Ze względu na mechanizm działania, tabletki Xenical przepisywane są głównie u pacjentów z otyłością, u których diagnozuje się również niekorzystny profil lipidowy - czyli podwyższony poziom cholesterolu, ale również nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia gospodarki węglowodanowej w organizmie. Warto tutaj dodać, że te tabletki na odchudzanie są przyczyną oddawania tak zwanych tłuszczowych stolców - ponieważ w organizmie około 30% tłuszczów nie jest trawionych, to są one wydalane z organizmu w takiej samej formie, wraz z kałem. Może być to uciążliwe dla niektórych pacjentów (efekt utrzymuje się praktycznie przez cały okres trwania kuracji), a dodatkowo nie poleca się łączenia tabletek Xenical z innymi lekami doustnymi, wchłaniającymi się w układzie pokarmowym (w tym łączenia z antykoncepcja hormonalną) - mechanizm powodujący częstsze wypróżnienia może bowiem zaburzać wchłanianie niektórych leków.
Tabletki Xenical, podobnie jak wymienione wcześniej preparaty, przepisywany jest przez lekarza osobom z otyłością oraz nadwagą, cierpiących także na choroby towarzyszące. Dawkowanie leku ustala się z lekarzem, a sama dawka zależy od liczby nadprogramowych kilogramów (inaczej preparat będą przyjmować osoby z otyłością, a inaczej - z nadwagą). W trakcie brania preparatu należy pozostawać pod kontrolą lekarza prowadzącego oraz dietetyka.
Tabletki Xenical, Mysimba, Zastrzyki Saxenda - skutki uboczne
Tak jak każdy inny lek, tak leki na odchudzanie wymienione powyżej mają różne skutki uboczne - od zaburzeń koncentracji, nastroju i snu, poprzez problemy żołądkowe - zaparcia, biegunki, wzdęcia - aż po problemy z ciśnieniem, gospodarką cukrową w organizmie czy zaburzenia funkcjonowania różnych narządów. Każdy z wymienionych powyżej leków cechuje się innymi skutkami ubocznymi oraz innymi interakcjami z lekami, dlatego decyzję o ich zastosowaniu zdecydowanie należy powierzyć lekarzowi.
Jeśli podczas stosowania Saxendy, tabletek Mysimba czy Xenical u pacjenta faktycznie pojawią się skutki uboczne, wówczas należy skontaktować się z lekarzem i wspólnie z nim zadecydować o zmniejszeniu dawki preparatu bądź o jego odstawieniu - nigdy nie należy robić tego na własną rękę. Przy ostrych objawach skutków ubocznych należy oczywiście udać się do lekarza, a jeśli czekanie kilku dni na wizytę jest niemożliwe - na SOR, czyli Szpitalny Oddział Ratunkowy.
Mimo długiej listy skutków ubocznych oraz interakcji z innymi preparatami, leki na odchudzanie są bezpieczne - stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza i pod jego kontrolą przynoszą naprawdę dobre rezultaty, wspierają leczenie otyłości i zdecydowanie poprawiają tym samym jakość życia pacjentów.
Metformina na odchudzanie - czy to działa?
Jeszcze jednym lekiem, który często wymienia się w kontekście utraty masy ciała, jest metformina. To lek stosowany w leczeniu cukrzycy oraz - pomocniczo - w terapii insulinooporności. Ponieważ jego głównym zadaniem jest obniżenie stężenia glukozy we krwi, to niejako „efektem ubocznym” będzie także zmniejszenie apetytu, a w rezultacie - utrata wagi. Często obserwuje się ten efekt u otyłych diabetyków, którzy są leczeni tym preparatem. Metformina na odchudzanie nigdy nie powinna być jednak przepisywana osobom zdrowym, niemającym problemów z gospodarką węglowodanową w organizmie (dla nich właśnie powstały preparaty omówione powyżej).
Wycofane leki na odchudzanie
Przez farmaceutyczny rynek światowy, europejski i polski przewinęło się już wiele środków na odchudzanie, określanych jako leki anorektyczne - silnie hamujące łaknienie. I o ile wspomniana powyżej metformina na odchudzanie oraz inne preparaty nie są niebezpieczne, o tyle już wycofane leki na odchudzanie - tak. Wśród najpopularniejszych z nich można wymienić Meridię, która zawierała sibutraminę - substancję silnię hamującą łaknienie o wielu skutkach ubocznych - w tym o niekontrolowanym nadciśnieniu tętniczym krwi.
Wśród wycofanych leków na odchudzanie w Polsce można wyróżnić także Adipex, którego substancją czynną jest fentermina - metylowa pochodna amfetaminy. Również powoduje silne zahamowanie łaknienia, a także wzmaga pobudzenie psychoruchowe. Obecnie jest dostępna jedynie w drodze importu docelowego, czyli wtedy, gdy lekarz uzna, że dobroczynne działanie leku będzie przewyższało u pacjenta skutki uboczne - wówczas można zamówić lek dla konkretnej osoby.
Pamiętajmy, że leczenie otyłości z wykorzystaniem silnie działających tabletek na odchudzanie powinno być ostatecznością. To oczywiście pozytywny fakt, że takie leki są dostępne i pomagają rzeszy osób uporać się z problemem zbędnych kilogramów. Warto jednak dbać o profilaktykę nadwagi i otyłości, dobre nawyki żywieniowe i aktywność fizyczną, by w przyszłości uniknąć konieczności zażywania takich preparatów.
Przeczytaj także:
Bezpieczne i skuteczne odchudzanie, Jak wybrać suplementy na odchudzanie?, Co wspomaga odchudzanie?, Wątroba a odchudzanie, Odchudzanie - jak stracić zbędne kilogramy, Berberyna - właściwości, zastosowanie, skutki uboczne
mgr farm. Izabela Kurowska
Przedmiotem jej zainteresowań od zawsze było zdrowie - ukończyła więc studia farmaceutyczne na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz studia podyplomowe w zakresie dietetyki w Szkole Biznesu i Nauk o Zdrowiu. Jej wykształcenie, a także poczucie misji w niesieniu pomocy ludziom, zaowocowały praktycznym, wieloletnim doświadczeniem w pracy z pacjentami aptek oraz z osobami zmagającymi się z problemami zdrowotnymi, wynikającymi z takich schorzeń jak nadwaga czy otyłość. Swoją postawą – w pracy i poza nią – promuje holistyczne podejście do zdrowego stylu życia, obejmującego zarówno właściwe żywienie, jak i aktywność fizyczną.
W Aptece Melissa pełni między innymi funkcję eksperta w Strefie Wiedzy, dzieląc się swoimi wskazówkami i spostrzeżeniami w przystępny sposób, w ramach artykułów poradnikowych. Prywatnie jest mamą dwójki dzieci, w których na co dzień stara się zaszczepić pasję do zdrowego stylu życia. Sama w wolnym czasie biega i ćwiczy z kettlebell, a dodatkowo rozwija swoją kolejną pasję, związaną z kosmetologią – a mianowicie pasję do naturalnej pielęgnacji twarzy i ciała.
