Małpia ospa

Małpia ospa – co to za choroba?

Małpia ospa to choroba odzwierzęca. Pierwszy jej przypadek stwierdzono w 1958 roku u małp. Jednak już niebawem zaczęli chorować na nią także ludzie.

Chorobę tę wywołuje wirus ospy małpiej – monkeypox virus – który należy do rodzaju Orthopoxvirus z rodziny Poxviridae. Mimo że patogen ten występuje w centralnej i zachodniej części Afryki, to bywa, że zachorowania stwierdza się także w innych częściach świata – jest przenoszony przez ludzi i zwierzęta, które opuszczają Czarny Kontynent.

Ludzie zarażają się tą chorobą od siebie oraz na skutek kontaktu z zakażonymi zwierzętami. Zachorować mogą ci, którzy przebywali w pobliżu chorej osoby, mieli styczność z jej wydzielinami, a także z płynami ustrojowymi w tym z krwią zwierząt.

Nosicielami wirusa oprócz małp są również m.in. psy i gryzonie – myszy, szczury. Czas jego inkubacji – czyli okres między ekspozycją na patogen a pojawieniem się pierwszych objawów zakażenia – wynosi od 6 do 13 dni.

Jakie są objawy małpiej ospy?

Pierwsze objawy małpiej ospy mogą uśpić czujność chorych. Przypominają one dolegliwości, które pojawiają się w czasie grypy, innych infekcji wirusowych. Chory może skarżyć się na:

• ból – dolegliwości te dotyczą mięśni, pleców, głowy;
• gorączkę – często jest ona wyższa niż 38°C, towarzyszą jej dreszcze;
• limfadenopatię – powiększenie węzłów chłonnych;
• astenię – znaczne osłabienie;
• wzmożoną senność, szybkie męczenie się.

Po od 1 do 3 dniach od wystąpienia tych objawów na ciele chorego pojawia się charakterystyczna wysypka. Początkowo są to małe, płaskie plamki. Z czasem zmieniają się one w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione płynem i ropą. Kontakt z tymi zmianami skórnymi i ze znajdującymi się w nich wydzielinami grozi zakażeniem. W ostatnim okresie choroby pęcherze zmieniają się w strupy. Kiedy odpadają one od skóry, pozostawiają głębokie blizny, które znikają dopiero po kilku miesiącach.

Zachorowanie na małpią ospę grozi też powikłaniami. Zalicza się do nich:

• posocznicę,
• zapalenie płuc,
• zapalenie mózgu,
• uszkodzenia narządowe.

Na powikłania są narażeni głównie ci, którzy są poddawani terapii immunosupresyjnej i osoby z obniżoną odpornością.

Małpia ospa – leczenie

Małpią ospę leczy się przede wszystkim objawowo. Chorym, którym dolegają bóle mięśni, głowy, zaleca się przyjmowanie środków przeciwbólowych – w tym takich dostępnych bez recepty, czyli ibuprofenu, paracetamolu.

Wtedy, kiedy na ciele pojawia się wysypka, pęcherze, gojące się strupy, zakażeni często skarżą się na uciążliwy świąd. Aby zapobiec rozdrapywaniu przez nich zmian skórnych, zaleca się smarowanie skóry maściami, żelami, piankami łagodzącymi ten objaw.

Niestety u niektórych zakażenie wirusem małpiej ospy wywołuje ostre objawy. Ciężki przebieg choroby wymaga poddania zakażonego hospitalizacji. Takim chorym jest podawany lek antywirusowy – stosowany także u osób chorujących na ospę prawdziwą – tecovirimat. Jego przyjmowanie w takiej sytuacji jest zalecane przez WHO.

Małpia ospa – jak się ustrzec przed tą chorobą?

Profilaktyka małpiej ospy składa się z dwóch elementów.

• Unikanie kontaktu z chorym i ze zmianami skórnymi

Należy zaniechać spotykania się z osobami, które miały kontakt z innymi zakażonymi lub same wykazują pierwsze objawy choroby. Opiekując się chorym, nie można dotykać zmian skórnych oraz znajdującej się w niej wydzieliny.

• Stosowanie szczepionki

W przypadku małpiej ospy wysoką skuteczność wykazuje szczepionka przeciw wirusowi ospy prawdziwej. Zmniejsza ona ryzyko zakażenia o 85%. Obecnie podaje się ją jedynie lekarzom i grupom społecznym najbardziej narażonym na zachorowanie.

Ponadto należy zachować szczególną ostrożność, mając kontakt z martwymi, dzikimi zwierzętami oraz przedmiotami, których dotykał chory – może znajdować się na nich wydzielina z pęcherzy.

Mimo że obecnie uważa się, że nie ma ryzyka epidemii małpiej ospy, warto zachować czujność – zwłaszcza że choroba ta może mieć poważne powikłania.