Migrena – ratuj się, gdy nadchodzi atak!

Przyczyny migreny

Dokładne przyczyny migreny nie są w pełni zrozumiałe, ale uważa się, że związane są z różnymi czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. 

• Genetyka: jeśli jeden lub obydwoje rodzice mają migreny, istnieje większe prawdopodobieństwo, że ich dzieci również będą je miały. 
• Zmiany hormonalne: kobiety często doświadczają migreny tuż przed, w trakcie lub po menstruacji. Zmiany poziomu estrogenów są często związane z atakami migreny. Hormonalne środki antykoncepcyjne i terapia hormonalna mogą również wywoływać migreny.
• Wyzwalacze środowiskowe: pewne sytuacje, pokarmy, napoje, zapachy, bodźce sensoryczne (takie jak jasne światło czy głośne dźwięki) i zmiany w normalnej rutynie mogą wywołać atak migreny. 
• Stres: wiele osób zauważa, że wysokie poziomy stresu mogą prowadzić do migreny. 
• Czynniki dietetyczne: niektóre pokarmy i napoje, takie jak alkohol (szczególnie czerwone wino), kofeina, produkty zawierające glutaminian monosodowy (MSG), niektóre rodzaje sera i czekolada, mogą wywoływać migreny. 
• Czynniki fizjologiczne: zmęczenie, niedobór snu, zmiana rytmu dobowego, skoki ciśnienia krwi, odwodnienie, głód mogą wywoływać migreny
• Leki: niektóre leki, w tym niektóre środki hormonalne, mogą prowadzić do migreny.

Objawy migreny

Migrena jest zwykle charakteryzowana przez silny, pulsujący ból, często po jednej stronie głowy. Jednak migrena nie jest tylko bólem głowy i mogą jej towarzyszyć także: aura, nudności i wymioty, nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne oraz inne problemy neurologiczne.

Silny, pulsujący ból głowy to główny objaw ataku migreny. Ból może dotyczyć jednej lub obu stron głowy, a także zmieniać strony. Około jedna czwarta osób z migreną doświadcza aury przed bólem głowy. Aura jest zazwyczaj związana z tymczasowymi objawami neurologicznymi, takimi jak zaburzenia widzenia (np. migotanie, linie zygzakowate, plamy czy utrata części pola widzenia), parestezje (mrowienie lub drętwienie), trudności w mówieniu lub rzadziej, zaburzenia ruchowe. Ból głowy często nasila się podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak chodzenie lub schodzenie po schodach. Wiele osób z migreną doświadcza nudności, a niektóre nawet wymiotów bywa, że stają się nadwrażliwi na bodźce środowiskowe, takie jak jasne światło czy głośne dźwięki. Niekiedy występuje również wrażliwość na zapachy. Niektóre osoby cierpiące na migrenę mogą doświadczyć również innych objawów, takich jak trudności z koncentracją, problemy z mową, zawroty głowy czy osłabienie.

Migrena może trwać od 4 godzin do 3 dni, a po ustąpieniu objawów można odczuwać silne zmęczenie.

Diagnozowanie migreny

Diagnozowanie migreny zazwyczaj polega na szczegółowym wywiadzie lekarskim, podczas którego lekarz może zapytać między innymi o charakterystykę bólu głowy (np. jak ból się zaczyna, jak długo trwa, jak intensywny jest, gdzie dokładnie boli), towarzyszące objawy (takich jak nudności, wymioty, wrażliwość na światło lub dźwięk) oraz czynniki, które wydają się wywoływać ból głowy (np. stres, pewne pokarmy, zmiany w cyklu snu). Nie ma specyficznego testu laboratoryjnego czy obrazowego, który by mógł potwierdzić diagnozę migreny. Jednakże, w niektórych przypadkach, lekarz może zdecydować się na dodatkowe badania (takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny głowy) w celu wykluczenia innych poważnych przyczyn bólów głowy, takich jak guz mózgu czy krwotok do mózgu. Kryteria diagnostyczne migreny, według Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy (ICHD-3), obejmują co najmniej pięć ataków bólu głowy trwających od 4 do 72 godzin (bez leczenia lub z nieskutecznym leczeniem), które mają co najmniej dwa z następujących charakterystyk: ból po jednej stronie głowy, pulsujący ból, umiarkowany lub ciężki ból, ból zaostrzony przez rutynową aktywność fizyczną. Dodatkowo bólom muszą towarzyszyć co najmniej jeden z następujących objawów: nudności i/lub wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięk.

Leki na migrenę

Leczenie migreny jest zazwyczaj dwutorowe: obejmuje leczenie ostrego ataku migreny, kiedy już się rozpocznie, oraz profilaktykę, mającą na celu zmniejszenie częstości i nasilenia ataków. Leczenie ostrego ataku migreny celuje w złagodzenie bólu i innych objawów migreny, kiedy już się rozpoczną. Leki na ból głowy i migrenę  obejmują nieselektywne leki przeciwbólowe (paracetamol, ibuprofen czy aspiryna), tryptany (leki specyficznie stosowane w migrenie, które zmniejszają stan zapalny i rozszerzenie naczyń krwionośnych w mózgu), ergotaminę oraz leki przeciwwymiotne. Profilaktyka migreny ma na celu zmniejszenie częstości, nasilenia i długotrwałości ataków migreny. Profilaktyka migreny może obejmować stosowanie beta-blokerów, takich jak propranolol czy metoprolol, leków przeciwpadaczkowwych, antydepresantów, blokerów kanałów wapniowych, botoksu oraz leków CGRP takich jak: erenumab, fremanezumab, galcanezumab. W zapobieganiu atakom migreny pomóc może zdrowy tryb życia obejmujący: regularną aktywność fizyczną, zdrową dietę, regularny rytm snu, unikanie znanych wyzwalaczy migreny i techniki redukcji stresu, takie jak medytacja czy techniki relaksacyjne.

Leczenie migreny powinno zawsze być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza. Jest wiele różnych leków dostępnych do leczenia migreny i może być konieczne wypróbowanie kilku różnych opcji. W przypadku ciężkich, przewlekłych migren, lekarz może skierować pacjenta do neurologa specjalizującego się w bólach głowy.