x
Najpopularniejsze frazy
Polecane produkty
Brak produktów dla wpisanej frazy
Dostawa za 0 zł na wybrane zestawy marek Panawit, Panaceris, Nature Pharm Sprawdź! 👆
2025-01-14
Dolegliwości i choroby

Ostropest plamisty: Właściwości i korzyści zdrowotne. Na co pomaga ostropest plamisty?

Ostropest plamisty to roślina, która od wieków jest ceniona za swoje właściwości zdrowotne. Szczególnie znany jest z działania wspomagającego w leczeniu schorzeń wątroby, ale jego zastosowania są znacznie szersze. Ostropest plamisty - na co pomaga, jakie są właściwości tej rośliny, korzyści zdrowotne, a także sposoby stosowania? Odpowiadamy na najważniejsze pytania.

 Ostropest plamisty
Spis treści

Co to jest ostropest plamisty?

Ostropest plamisty (Silybum marianum) to roślina zielna należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae), do której należą również stokrotki czy słoneczniki. Jest łatwa do rozpoznania dzięki swoim purpurowym, okazałym kwiatom i liściom z białymi, marmurkowatymi plamami, od których pochodzi jej nazwa. Roślina ta osiąga wysokość od 50 cm do nawet 2 metrów. Charakterystyczny, kolczasty wygląd to główna cecha wyróżniająca ostropest plamisty. Roślina jest po tym często rozpoznawana.


Naturalnym środowiskiem ostropestu są regiony śródziemnomorskie, w tym kraje takie jak Grecja, Hiszpania czy Włochy. Występuje również w Azji Zachodniej i na Kaukazie. Obecnie, dzięki swoim cennym właściwościom leczniczym, jest uprawiany na całym świecie, w tym w Polsce, gdzie dobrze znosi umiarkowany klimat.


Najbardziej wartościową częścią rośliny są jej nasiona, które zawierają unikalny kompleks związków aktywnych zwanych sylimaryną. Sylimaryna składa się z kilku flawonolignanów, w tym sylibiny, izosylibiny, sylikrystyny i sylidianiny. Te substancje są silnymi przeciwutleniaczami, które chronią komórki organizmu przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniami wywołanymi przez toksyny.


Oprócz ochrony wątroby sylimaryna ma również działanie przeciwzapalne, regenerujące i detoksykujące. Nasiona ostropestu są bogate w białko, błonnik oraz niewielkie ilości oleju, który zawiera cenne kwasy tłuszczowe, w tym kwas linolowy. Dzięki temu roślina ta znajduje zastosowanie zarówno w medycynie naturalnej, jak i w suplementacji diety.

Ostropest plamisty – właściwości

Ostropest plamisty posiada szereg cennych właściwości zdrowotnych, które sprawiają, że jest chętnie wykorzystywany w medycynie naturalnej. Na co pomaga ostropest plamisty:

  • Ochrona wątroby - sylimaryna, główny składnik aktywny ostropestu, działa jako silny antyoksydant, neutralizując wolne rodniki i zapobiegając uszkodzeniom komórek wątroby. Jest szczególnie skuteczna w ochronie przed toksynami, takimi jak alkohol, niektóre leki (np. paracetamol w wysokich dawkach) oraz substancje chemiczne obecne w środowisku. Co więcej, sylimaryna wspomaga regenerację uszkodzonej tkanki wątrobowej, stymulując syntezę białek. Dzięki temu ostropest jest stosowany jako wsparcie w leczeniu marskości wątroby, zapalenia wątroby czy stłuszczenia wątroby, również tego wywołanego cukrzycą lub otyłością.
  • Wspomaganie detoksykacji organizmu - ostropest plamisty wspiera funkcje detoksykacyjne organizmu poprzez zwiększenie produkcji i przepływu żółci, która odgrywa kluczową rolę w usuwaniu toksyn i nadmiaru tłuszczów. Dzięki temu poprawia trawienie i wspiera metabolizm tłuszczów, co ma szczególne znaczenie w diecie osób z problemami metabolicznymi. Detoksykujące właściwości ostropestu sprawiają, że jest często zalecany podczas kuracji oczyszczających organizm, a także jako wsparcie w regeneracji po zatruciach alkoholowych lub chemicznych.
  • Działanie przeciwzapalne - ostropest wykazuje silne właściwości przeciwzapalne dzięki zdolności sylimaryny do hamowania produkcji związków odpowiedzialnych za rozwój stanów zapalnych, takich jak cytokiny. Działanie to jest szczególnie korzystne w przypadku przewlekłych chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy choroby układu pokarmowego, np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Zmniejszając stany zapalne, ostropest może również wspierać regenerację tkanek i przyczyniać się do łagodzenia bólu.
  • Wspomaganie układu odpornościowego - ekstrakt z ostropestu wpływa na poprawę funkcjonowania układu odpornościowego, zwiększając aktywność limfocytów i makrofagów, które odpowiadają za eliminację patogenów z organizmu. Badania wykazały, że sylimaryna może działać jako immunomodulator, co oznacza, że wspiera odpowiedź immunologiczną organizmu w przypadku infekcji wirusowych lub bakteryjnych. Regularne stosowanie ostropestu może również chronić przed osłabieniem odporności związanym ze stresem oksydacyjnym lub przewlekłymi chorobami.
  • Wspieranie zdrowia serca - ostropest może przyczyniać się do poprawy profilu lipidowego organizmu. Sylimaryna pomaga obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL i zwiększać stężenie „dobrego” cholesterolu HDL, co zmniejsza ryzyko miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne sylimaryny wspomaga ochronę naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami, które mogą prowadzić do nadciśnienia lub innych problemów sercowo-naczyniowych.

Badania naukowe na temat ostropestu plamistego

Wiele badań naukowych potwierdza korzystny wpływ ostropestu plamistego na zdrowie. Szczególnie interesujące są dowody dotyczące jego działania na wątrobę, cukrzycę oraz potencjał przeciwnowotworowy.


Ostropest plamisty - właściwości lecznicze:


Wpływ na wątrobę


Badania kliniczne na osobach cierpiących na różne choroby wątroby, takie jak marskość, stłuszczenie wątroby czy przewlekłe zapalenie wątroby, wykazały, że suplementacja sylimaryną może przynosić znaczące korzyści. Sylimaryna działa jako antyoksydant, redukując stres oksydacyjny w hepatocytach (komórkach wątroby) i wspomagając ich regenerację. W badaniach przeprowadzonych na pacjentach z marskością wątroby zaobserwowano, że regularne przyjmowanie sylimaryny może spowolnić postęp choroby, zmniejszając ryzyko powikłań, takich jak encefalopatia wątrobowa czy wodobrzusze. Ponadto ostropest bywa stosowany jako środek wspomagający w leczeniu uszkodzeń wątroby wywołanych przez alkohol, toksyny czy leki, np. nadmierne dawki paracetamolu. Jest to więc składnik, który często zawierają preparaty na wątrobę.


Wsparcie w leczeniu cukrzycy


Coraz więcej badań wskazuje na korzystny wpływ sylimaryny na kontrolę poziomu glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2. Sylimaryna wykazuje zdolność do zwiększania wrażliwości komórek na insulinę, co jest kluczowe dla regulacji metabolizmu glukozy. W badaniach klinicznych zaobserwowano, że suplementacja sylimaryną przez kilka tygodni prowadziła do zmniejszenia poziomu glukozy na czczo oraz hemoglobiny glikowanej (HbA1c), co świadczy o długoterminowej poprawie kontroli glikemii. Dodatkowo sylimaryna działa przeciwzapalnie, co może redukować przewlekły stan zapalny często obecny u osób z cukrzycą. Dzięki tym właściwościom ostropest może być cennym wsparciem dla terapii cukrzycowej, choć powinien być stosowany pod kontrolą lekarza.


Działanie przeciwnowotworowe


Wstępne badania laboratoryjne oraz badania na zwierzętach sugerują, że sylimaryna może wykazywać działanie przeciwnowotworowe. Mechanizmy tego działania są związane z jej zdolnością do hamowania podziałów komórkowych i indukowania apoptozy (programowanej śmierci) komórek nowotworowych. Eksperymenty wykazały, że sylimaryna może hamować wzrost komórek raka wątroby, piersi, prostaty oraz płuc. Działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne sylimaryny dodatkowo wspiera ochronę organizmu przed uszkodzeniami DNA, które mogą prowadzić do powstania nowotworów. Chociaż wyniki są obiecujące, konieczne są dalsze badania kliniczne na ludziach, aby dokładnie ocenić skuteczność sylimaryny w terapii onkologicznej.


Pytania ostropest plamisty - na co pomaga i komu pomógł ostropest plamisty są często zadawane przez pacjentów. Badania naukowe potwierdzają wiele korzyści zdrowotnych ostropestu plamistego. Jego działanie na wątrobę i cukrzycę jest dobrze udokumentowane, natomiast potencjał przeciwnowotworowy wymaga dalszych badań. Regularna suplementacja ostropestu może wspierać zdrowie, ale warto stosować go z rozwagą i po konsultacji z lekarzem.

Dawkowanie i sposoby stosowania

Ostropest plamisty jest dostępny w różnych formach: kapsułkach, tabletkach, nasionach, a także w formie oleju. Optymalna dawka zależy od celu stosowania oraz formy preparatu.

  • Profilaktyka: Zazwyczaj zaleca się 150-300 mg sylimaryny dziennie.
  • Wspomaganie leczenia wątroby: Dawkowanie może być wyższe, nawet do 600 mg dziennie, pod nadzorem lekarza.

Nasiona ostropestu można również spożywać w formie zmielonej, dodając je do jogurtów, koktajli czy sałatek. Olej z ostropestu doskonale sprawdzi się jako dodatek do potraw, jednak nie należy go podgrzewać, aby nie stracił swoich właściwości. Wiedząc jak stosować ostropest, na co pomaga oraz jakie są jego właściwości, można korzystać z jego walorów.

Ostropest plamisty - skutki uboczne i przeciwwskazania

Choć ostropest plamisty jest uważany za bezpieczny, może powodować pewne skutki uboczne, zwłaszcza przy nadmiernym spożyciu. Do najczęstszych należą:

  • dolegliwości żołądkowe,
  • bóle głowy,
  • reakcje alergiczne, zwłaszcza u osób uczulonych na rośliny astrowate.


Przeciwwskazania obejmują:

  • ciążę i okres karmienia piersią (ze względu na brak wystarczających badań),
  • alergie na ostropest lub inne rośliny z rodziny astrowatych.

Często poruszanym zagadnieniem jest ostropest a karmienie piersią. Karmienie piersią to szczególny okres w życiu matki i dziecka, w którym bezpieczeństwo stosowanych produktów, w tym suplementów diety i ziół, ma ogromne znaczenie. Ostropest plamisty, choć ceniony za swoje właściwości zdrowotne, budzi pytania dotyczące jego stosowania w czasie laktacji.


Dostępne badania naukowe dotyczące ostropestu plamistego w okresie laktacji są ograniczone. Brak jest jednoznacznych dowodów na jego szkodliwość, ale również na pełne bezpieczeństwo. Sylimaryna, główny składnik aktywny ostropestu, jest uważana za substancję o niskiej toksyczności, jednak jej wpływ na dziecko karmione piersią nie został dokładnie zbadany. Z tego powodu ostropest jest zwykle klasyfikowany jako środek, który należy stosować ostrożnie w okresie laktacji.


Ostropest plamisty bywa czasem polecany kobietom karmiącym piersią ze względu na jego potencjalne właściwości galaktogeniczne, czyli zdolność do zwiększania produkcji mleka. Niektóre badania sugerują, że sylimaryna może stymulować laktację poprzez wpływ na wydzielanie prolaktyny – hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka. Badanie przeprowadzone na grupie kobiet karmiących wykazało, że suplementacja sylimaryną mogła zwiększyć ilość produkowanego mleka, jednak wyniki te wymagają potwierdzenia w większych i bardziej szczegółowych badaniach.


Ostropest plamisty - interakcje z lekami

Sylimaryna może wpływać na metabolizm niektórych leków, zwłaszcza tych rozkładanych przez wątrobę. Może osłabiać działanie doustnych środków antykoncepcyjnych oraz zmieniać skuteczność leków przeciwzakrzepowych i przeciwcukrzycowych. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji warto skonsultować się ze specjalistą, czy można stosować ostropest plamisty. Opinie lekarzy są szczególnie istotne, kiedy istnieją wyraźne przeciwwskazania do stosowania.


Źródła:

  1. Wnęk D., Medycyna Praktyczna, Ostropest plamisty: Właściwości i korzyści zdrowotne. Na co pomaga ostropest plamisty?, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/332427,ostropest-plamisty-wlasciwosci-i-korzysci-zdrowotne-na-co-pomaga-ostropest-plamisty [dostęp 14.01.2025]
  2. Nurzyńska-Wierdak R., Dyduch J., Sawicka A. i wsp.: Ostropest plamisty (Silybum marianum [L.] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne. Annales Horticulturae, 2018, 28(4): 15–32
  3. Xiao F., Gao F., Zhou S. i wsp.: The therapeutic effects of silymarin for patients with glucose/lipid metabolic dysfunction: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2020; 99(40)
  4. Kołota A.: Możliwość zastosowania ekstraktu sylimaryny w alkoholowej chorobie wątroby – przegląd literatury. Alcohol Drug Addict 2017; 30 (2): 137–154
Zdjęcie autora
Autor
mgr dietetyki Magdalena Rajska

Ukończyła studia na Wydziale Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Edukatorka żywieniowa i copywriterka z wieloletnim doświadczeniem. Uważa, że świadomość na temat jedzenia jest bardzo istotna - zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Każdego dnia stara się pokazywać, że można jeść smacznie, a zarazem zdrowo. Prywatnie miłośniczka fotografii, książek i czasu spędzonego na łonie natury.

Powiązane kategorie produktowe

Podobne wpisy
Istnieje wiele roślin, które wykazują cenne właściwości wspierające prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zalicza się do nich...
CZYTAJ
Aby nasza wątroba była stale w dobrej kondycji, powinniśmy ją wspierać w jej codziennej, odpowiedzialnej...
CZYTAJ
Fosfolipidy to naturalnie występujące organiczne związki chemiczne. Jest to budulec błon otaczających komórki wszystkich żywych...
CZYTAJ
Certyfikaty i wyróżnienia