Polio. Czym objawia się ta choroba zakaźna?

Polio – co wywołuje tę chorobę i jak można się nią zarazić?

Polio – zwane też chorobą Heinego-Medina lub nagminnym zapaleniem rogów przednich rdzenia kręgowego – wywołują trzy typy poliowirusów należące do rodziny enetrowirusów. Można zakazić się nimi drogą fekalno-oralną. Oznacza to, że do zarażenia dochodzi na skutek kontaktu z wydzielinami z gardła lub z kałem, które muszą trafić do przewodu pokarmowego.

Okres inkubacji wirusa – czyli czas między zakażeniem a wystąpieniem pierwszych objawów – to zwykle ok. od 7 do 14 dni. W tym czasie przedostaje się on do jelit i namnaża się. W dalszej kolejności „wędruje” on do węzłów chłonnych – etap ten nazywa się wiremią pierwotną.

Niepokojące objawy można zaobserwować, gdy wirus polio zacznie rozprzestrzeniać się w organizmie. Gdy zakaża neurony ruchowe rogów przednich rdzenia kręgowego, rdzenia przedłużonego i mostu oznacza to, że doszło do wiremii wtórnej.

Polio – objawy choroby

Choroba ta może mieć różny przebieg. Niektórzy nie wiedzą o tym, że zostali zakażeni, natomiast inni skutki przejścia polio odczuwają do końca życia. Z tego względu wyróżnia się kilka postaci tej choroby, a w tym:

• zakażenie bezobjawowe – dotyczy to większości osób zakażonych wirusem;
• chorobę gorączkową (polio poronne);
• aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• postać porażenną.

W związku z tym polio może dawać całych szereg objawów, do których należą między innymi:

• gorączka do 39 °C, bóle gardła, pleców, głowy, osłabienie, brak apetytu, dolegliwości żołądkowe, wymioty – pierwsze symptomy zakażenia wirusem polio mogą być podobne do grypy;
• sztywność karku, zaburzenia świadomości, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
• porażenie mięśni – objawia się to ich wiotkością, bólami, parestezjami, przeczulicą, niekontrolowanymi skurczami. Może dojść do zaburzeń połykania, oddychania i oddawania moczu.

Wbrew obiegowej opinii na chorobę tą zapadają nie tylko dzieci. Do czynników zwiększających ryzyko zakażenia zalicza się ciążę, zaburzenia odporności oraz podróże do krajów, gdzie polio występuje endemicznie i gdzie nie ma programu szczepień ochronnych.

Jak leczy się polio?

Jak dotąd nie wynaleziono leku, który radziłby sobie z poliowirusami. Dlatego leczenie choroby Heinego-Medina polega na terapii objawowej. Chorym zalecany jest odpoczynek, wyrównywanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. W przypadku cięższego przebiegu stosuje się również wspomaganie oddychania.

Rekonwalescencja po polio

Bywa, że polio skutkuje poważnymi, długotrwałymi powikłaniami. Mówi się wtedy o zespole post-polio. Objawia się on postępującym osłabieniem, bólami mięśni, stawów, niedowładem kończyn, nerwicą, patologicznym zmęczeniem, problemami z funkcjami poznawczymi. Osoby, u których wystąpiły te powikłania, wymagają długotrwałego leczenia.

Chorym jest zalecane prowadzenie zdrowego trybu życia, rehabilitacja, dbanie o higienę snu, psychoterapia, fizjoterapia, stymulowanie nerwów metodą TENS.

Polio – szczepionka i profilaktyka

Przełomowym momentem było wynalezienie szczepionki na polio. Choroba ta od lat nie jest diagnozowana w wielu krajach – w Polsce ostatni przypadek odnotowano w 1984 roku.

Od 2016 roku polskim dzieciom jest podawana – w trzech dawkach między 3 a 4, 5 a 6 oraz 16 a 18 miesiącem życia – inaktywowana szczepionka Salka. Natomiast po ukończeniu 6. roku życia najmłodszych szczepi się dawką przypominającą. W inaktywowanym preparacie znajdują się martwe wirusy polio. Szczepienie przeciw chorobie Heinego-Medina jest w Polsce obowiązkowe.

Jak dotąd przyjęcie szczepionki jest najskuteczniejszym elementem profilaktyki zakażeń wirusem polio. Oprócz tego, aby zminimalizować ryzyko zachorowania, należy przestrzegać podstawowych zasad higieny – dotyczących zwłaszcza mycia rąk.