Przyczyny obniżonej odporności
Jesień stawia przed naszym układem odpornościowym spore wyzwania. Większa aktywność patogenów w połączeniu z niższymi temperaturami sprawia, że organizm ludzki staje się bardziej podatny na choroby. Układ immunologiczny powinien stanowić najbardziej skuteczną broń w walce z wirusami i bakteriami, współczesny tryb życia sprawia jednak, że nieświadomie sami upośledzamy naszą naturalną odporność.
28,25 zł
22,89 zł
25,88 zł
Częste infekcje a osłabienie organizmu
Odporność to nic innego jak zdolność organizmu do obrony przed bakteriami, wirusami i innymi patogenami. O osłabieniu tej naturalnej tarczy obronnej decyduje wiele czynników – na część z nich nie mamy wpływu, inne stanowią jednak efekt niezdrowego stylu życia. Do tej pierwszej grupy należą m.in.:
- uwarunkowania genetyczne – przyszła odporność kształtuje się już podczas 1000 pierwszych dni życia dziecka (licząc od początku ciąży). Wrodzoną odporność zawdzięczamy więc mamom, które już podczas ciąży odżywiały się prawidłowo, a po narodzeniu dziecka przynajmniej przez pół roku karmiły je własnym mlekiem. W okresie życia prenatalnego z organizmu kobiety przez łożysko przechodzą przeciwciała, które jeszcze kilka miesięcy po porodzie chronią niemowlę przed chorobami. Kobiece mleko posiada natomiast właściwości antybakteryjne, dzięki czemu stanowi skuteczną ochronę przed zakażeniami. Zawiera też wspierającą rozwój odporności immunoglobulinę IgA oraz cytokiny i hemokiny chroniące dziecko przez infekcjami bakteryjnymi, grzybiczymi i wirusowymi[1] ;
- choroby – na sprawność układu immunologicznego negatywnie wpływają takie schorzenia jak alergie, cukrzyca, mononukleoza, zespół Guillaina-Barrégo, białaczka, choroba Gravesa-Basedowa oraz schorzenia tarczycy[2] .
Zewnętrzne przyczyny braku odporności
Druga grupa czynników, które negatywnie wpływają na pracę układu odpornościowego, jest wynikiem współczesnego, szybkiego trybu życia. Zaliczamy do nich:
- przewlekły stres – liczne badania naukowe udowodniły, że na skutek długotrwałego stresu zanika grasica, czyli narząd, w którym dojrzewają limfocyty T, odpowiedzialne za komórkową odpowiedź odpornościową. Jednocześnie rozrasta się kora nadnerczy, produkująca kortyzol. Związek ten jest organizmowi niezbędny, mobilizuje go bowiem do pracy w sytuacjach stresowych, jego nadmiar może jednak prowadzić do osłabienia funkcjonowania układu odpornościowego[3];
- niedobór snu – permanentne zarywanie nocy skutkuje nie tylko gorszym wyglądem i samopoczuciem, równie negatywnie wpływa na pracę układu immunologicznego. Już po 24 godzinach bez snu organizm ogranicza produkcję limfocytów T, zwiększa natomiast wydzielanie kortyzolu[4]. Badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetów Kalifornijskiego, Pittsburskiego oraz Carnegie Mellon pokazały, że osoby śpiące krócej niż 6 godzin są ponad czterokrotnie bardziej narażone na infekcję wirusową[5];
- nadużywanie antybiotyków – antybiotyki traktowane są jak cudowne remedium na każdą, nawet relatywnie błahą dolegliwość, a Polska znajduje się w czołówce ich konsumentów – w 2017 roku średnia dla całej Unii Europejskiej, w leczeniu otwartym, wynosiła 21,8 dobowych dawek na 1000 mieszkańców, w Polsce natomiast aż 27 dobowych dawek[6]. Zbyt częste stosowanie antybiotykoterapii prowadzi jednak nie tylko do wzrostu lekooporności, ale też zaburza naturalną florę przewodu pokarmowego, mającego istotny wpływ na prawidłową pracę układu odpornościowego;
- stosowanie używek – alkohol zmniejsza aktywność limfocytów T oraz wypłukuje ważne dla funkcjonowania układu odpornościowego witaminy A, C, E, B. Palenie prowadzi natomiast do powstawania wolnych rodników, istotnie upośledzających odpowiedź immunologiczną organizmu. Co więcej, dym papierosowy podrażnia błony śluzowe dróg oddechowych, w efekcie czego patogeny są w stanie łatwiej wniknąć do organizmu[7];
- złe odżywianie – do prawidłowej pracy układ odpornościowy potrzebuje witamin i składników mineralnych. Szczególne właściwości immunostymulujące wykazują takie substancje jak witaminy A, C, B6 i D3, a także kwas foliowy, selen, miedź, cynk i żelazo – pobudzają one proces namnażania się limfocytów, neutralizują wolne rodniki i działają przeciwzapalnie. Ważne jest więc, by codzienna dieta była zróżnicowana, bogata w substancje odżywcze, a uboga w żywność wysokoprzetworzoną, zawierającą konserwanty, sztuczne barwniki, cukier i tłuszcze[8];
- siedzący tryb życia – ruch to zdrowie? Jak najbardziej: regularna aktywność fizyczna pobudza produkcję limfocytów i zwiększa ich aktywność oraz obniża uwalnianie hormonów stresowych. Należy jednak pamiętać o zachowaniu umiaru, zbyt intensywne treningi mogą bowiem przynieść odwrotny skutek. Jako złoty środek lekarze zalecają spacery, bieganie, pływanie lub jazdę na rowerze, uprawiane minimum 3 razy w tygodniu przez 30–60 minut[9].
Wyeliminowanie błędnych nawyków to podstawa, warto jednak dodatkowo stymulować pracę układu immunologicznego, zwłaszcza w okresie zwiększonego ryzyka infekcji. Dobrym pomysłem będzie stosowanie naturalnych środków wzmacniających odporność np. preparatów na bazie owoców czarnego bzu. Są one bogatym źródłem antocyjanów, o silnym działaniu przeciwutleniającym, witamin A i C, pektyn, garbników oraz minerałów. Warto jednak pamiętać, żeby wybierać sprawdzone preparaty, wykonane z najwyższej jakości surowców – owoce surowe lub nieprawidłowo przetworzone mogą bowiem zawierać powodującą nudności i wymioty sambunigrynę.
Przypisy:
- Kowalewska-Kantecka B., Fundamentalne znaczenie karmienia piersią dla zdrowia i rozwoju dziecka [w:] Pediatria i Medycyna Rodzinna 2011/7.
- Dębski A., Dziewięć chorób obniżających odporność, Medonet, data publikacji: 17.10.2016, data aktualizacji: 18.10.2019.https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,choroby-powodujace-spadek-odpornosci,galeria,1721251.html
- McEwen B., Central effects of stress hormones in health and disease: Understanding the protective and damaging effects of stress and stress mediators [w:] European Journal of Pharmacology. 2008;583(2-3)
- Fischer M., Budowanie odporności [w:] Body challenge nr 23 (Sierpień 2019). https://www.body-challenge.pl/artykul/budowanie-odpornosci
- https://www.rynekzdrowia.pl/Badania-i-rozwoj/Krotki-sen-obniza-odpornosc-organizmu,154743,11.html
- Latos M., Polacy w europejskiej czołówce konsumpcji antybiotyków, Medonet data publikacji: 24.07.2019, data aktualizacji: 24.07.2019,https://www.medonet.pl/zdrowie,polacy-w-czolowce-konsumpcji-antybiotykow,artykul,1732584.html
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/wywiady/90034,od-czego-zalezy-odpornosc
- Dymarska E, Grochowalska A., Jaskuła-Błaszak M., Porażka J., Krauss H., Chęcińska-Maciejewska Z., Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy w różnych grupach wiekowych [w:] Problemy Higieny i Epidemiologii 2017, 98(1).
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/wywiady/90034,od-czego-zalezy-odpornosc
Przeczytaj także:
Jak podnieść odporność, Wzmacnianie odporności jesienią, Jak wzmocnić odporność w ciąży, Jak wzmocnić odporność, by nie chorować, 7 sposobów na odporność jesienią i zimą, Czarny bez na odporność, Jak działa układ immunologiczny?, Olej z wątroby rekina na wzmocnienie organizmu, Naturalne sposoby na wzmocnienie organizmu latem, Acerola na odporność, Wszystko o witaminie C, Cynk na odporność
mgr farm. Izabela Kurowska
Przedmiotem jej zainteresowań od zawsze było zdrowie - ukończyła więc studia farmaceutyczne na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz studia podyplomowe w zakresie dietetyki w Szkole Biznesu i Nauk o Zdrowiu. Jej wykształcenie, a także poczucie misji w niesieniu pomocy ludziom, zaowocowały praktycznym, wieloletnim doświadczeniem w pracy z pacjentami aptek oraz z osobami zmagającymi się z problemami zdrowotnymi, wynikającymi z takich schorzeń jak nadwaga czy otyłość. Swoją postawą – w pracy i poza nią – promuje holistyczne podejście do zdrowego stylu życia, obejmującego zarówno właściwe żywienie, jak i aktywność fizyczną.
W Aptece Melissa pełni między innymi funkcję eksperta w Strefie Wiedzy, dzieląc się swoimi wskazówkami i spostrzeżeniami w przystępny sposób, w ramach artykułów poradnikowych. Prywatnie jest mamą dwójki dzieci, w których na co dzień stara się zaszczepić pasję do zdrowego stylu życia. Sama w wolnym czasie biega i ćwiczy z kettlebell, a dodatkowo rozwija swoją kolejną pasję, związaną z kosmetologią – a mianowicie pasję do naturalnej pielęgnacji twarzy i ciała.
