Rotawirusy. Czym się charakteryzują i czy są groźne?

Czym są rotawirusy?

Rotawirusy zalicza się do rodziny Reoviridae, w której można wyróżnić aż 7 różnych antygenowo grup tych wirusów (oznaczane symbolami od A do G). Warto przy tym podkreślić, że:

• grupy A, B, C są zaraźliwe dla ludzi,
• grupa A najczęściej odpowiada za występowanie biegunek.

Ich cechą charakterystyczną jest wysoka stabilność w środowisku zewnętrznym. Gdy dostaną się na powierzchnię przedmiotów, w aktywnej formie mogą przetrwać nawet 2 miesiące. Są jednak podatne na wysoką temperaturę – ulegają zniszczeniu w temperaturze powyżej 60°C. Są to informacje kluczowe, ponieważ pozwalają na prowadzenie skutecznych działań profilaktycznych.

Jak objawia się zakażenie rotawirusem?

Źródłem zakażenia rotawirusem jest człowiek. Okres wylęgania wynosi od 1 do 3 dni, ale osoba chora może zarażać już nawet dwa dni przed wystąpieniem objawów. Jednak najwięcej materiału wirusowego pojawia się w stolcu po upływie 3 dni od pojawienia się pierwszych symptomów choroby.

Wśród charakterystycznych objawów zakażenia rotawirusem wymienia się:

• gorączkę oscylującą w granicach 38,5°C,
• wymioty,
• wodnistą biegunkę z domieszką śluzu.

Szacuje się, że w 20-40% przypadkach choroba może przebiegać z dolegliwościami towarzyszącymi, typowymi dla infekcji górnych dróg oddechowych.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia może dochodzić różnymi drogami. Przeniesienie rotawirusa odbywa się najczęściej poprzez:

• bezpośredni kontakt z osobą chorą lub jej wydalinami,
• wdychanie cząstek wirusa unoszących się w powietrzu.

O ile druga droga zakażenia na niewielkie znaczenie w kontekście szerzenia się choroby, o tyle styczność z zanieczyszczoną powierzchnią czy nawet przypadkowy kontakt ze stolcem są głównymi przyczynami zakażenia.

Z jakim zagrożeniem wiąże się zakażenie rotawirusem?

Samo zakażenie rotawirusem nie jest groźne, ale wiele zależy od objawów oraz reakcji na dolegliwości. Jeżeli choroba przebiega z wysoką gorączką, wymiotami oraz ostrą biegunką, może dojść do odwodnienia. Jest to poważny stan, który stanowi zagrożenie zdrowia i życia.

Z uwagi na możliwe konsekwencje zakażenia rotawirusowego, koniecznością jest podjęcie działań mających na celu uniknięcie odwodnienia. Zaleca się więc podawanie odpowiedniej ilości płynów – najlepiej małymi porcjami, ale częściej. Zbyt duża ich ilość naraz może doprowadzić np. do wymiotów.

W walce z zakażeniem rotawirusowym ważna jest obserwacja stanu pacjenta. Niepokój powinny wzbudzić takie objawy jak:

• skąpe lub rzadkie oddawanie moczu,
• płacz bez łez,
• wzmożone pragnienie,
• suche śluzówki,
• sucha skóra,
• zapadnięte gałki oczne.

O odwodnieniu u niemowląt może świadczyć także zapadnięte ciemiączko.

W przypadku wystąpienia takich symptomów – zarówno u dziecka, jak i dorosłego – koniecznością jest konsultacja lekarska. Być może potrzebna będzie hospitalizacja w celu zastosowania dożylnego nawodnienia.

Wśród innych powikłań wymienia się m.in.: zaburzenia hematologiczne, powikłania neurologiczne, zapalenie wątroby, zapalenie oskrzeli, ostry zespół zaburzeń trawienia i wchłaniania.

Przed rotawirusami można się uchronić

Chociaż rotawirusy charakteryzują się wysoką zaraźliwością, zakażeniu można skutecznie zapobiec. Podstawą działań profilaktycznych są szczepienia ochronne niemowląt, które od 1 stycznia 2021 roku zostało włączone do kalendarza szczepień obowiązkowych. Warto pamiętać, że zaszczepić można jedynie dzieci w wieku między 6. a 12. tygodniem życia.

Należy także zadbać o przestrzeganie zasad higieny – częste mycie rąk, szczególnie po kontakcie z osobą zakażoną.