Szczepienia przeciwko COVID-19 u dzieci w wieku 5-11 lat

COVID-19 u dzieci - jak przebiega?

Dotychczas sądzono, że dzieci nie chorują na COVID-19, a jeżeli już, to przechodzą tę chorobę łagodnie. Do najczęstszych objawów zakażenia SARS-CoV-2 u dzieci zalicza się: 

• gorączkę; 
• kaszel; 
• problemy z oddychaniem i duszność; 
• zatkany nos i katar; 
• osłabienie; 
• spadek apetytu; 
• wymioty; 
• biegunkę; 
• utratę smaku i węchu.

Większość dzieci przechorowuje COVID-19 bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Niestety kolejne fale zachorowań, w szczególności obecna 4 fala pokazała, że jednak choroba ta może również u dzieci przebiegać w sposób ciężki, wymagający hospitalizacji. W niektórych sytuacjach może także prowadzić do śmierci. Najbardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19 są niemowlęta oraz nastolatki w szczególności z otyłością i chorobami współistniejącymi.

Co istotne, nawet jeżeli dziecko przechoruje COVID-19 łagodnie to mogą u niego rozwinąć się poważne, zagrażające zdrowiu lub życiu powikłania takie jak PIMS (o którym więcej informacji znajduje się w artykule PIMS u dzieci - groźne powikłanie po COVID-19, do którego lektury zachęcamy).

Jak uniknąć zachorowania na COVID-19 u dzieci?

Aby ochronić dzieci przed zakażeniem SARS-CoV-2 i zachorowaniem na COVID-19 należy stosować podstawowe zasady obowiązujące w czasie pandemii: 

• noszenie maseczek; 
• zachowanie dystansu społecznego; 
• częste mycie lub dezynfekcja rąk; 
• zachowanie zasad higieny podczas kichania, kasłania czy dmuchania nosa.

Obecnie najskuteczniejszym sposobem ochrony przed zakażeniem koronawirusem są szczepienia przeciwko COVID-19. Dotychczas szczepić mogły się osoby dorosłe oraz młodzież od 12 roku życia. Obecnie zaszczepione mogą być także dzieci od 5 do 11 roku życia.

Która szczepionka przeciwko COVID-19 przeznaczona jest dla dzieci w wieku 5-11 lat?

Dzieci w wieku 5-11 lat mogą być zaszczepione szczepionką mRNA o nazwie Comirnaty (Pfizer-BioNTech) w dawce pediatrycznej 10 mikrogramów/dawkę (0,2 ml). Podstawowy cykl szczepień obejmuje podanie dzieciom dwóch dawek w odstępie 3 tygodni.

Jak działa szczepionka Comirnaty (Pfizer-BioNTech)? Jest to szczepionka mRNA. Szczepionka ta zawiera fragment mRNA – jest to tak zwany informacyjny kwas rybonukleinowy wirusa. mRNA koduje biało S i zamknięty jest w kapsułkach z nanocząsteczek lipidowych. Kapsułki te chronią mRNA przed zniszczeniem. Dodatkowo ułatwiają transport mRNA oraz wzmacniają odporność. Po zaszczepieniu, w komórce człowieka/dziecka na podstawie informacji z mRNA (ze szczepionki) syntetyzowane jest białko S wirusa SARS-CoV-2. Białko to jest silnym antygenem i w związku z tym organizm człowieka zaczyna produkować przeciwciała oraz limfocyty T. W ten sposób powstaje odpowiedź odpornościowa humoralna i komórkowa. Powstałe w organizmie przeciwciała przeciwko białku S, w przypadku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 będą wiązać się z białkami S zlokalizowanymi na otoczce koronawirusa. W ten sposób zablokują wiązanie się wirusa z receptorami komórkowymi, jego wnikanie do komórek i namnażanie. Tym samym zneutralizują wirusa i zmniejszą ryzyko zachorowania na COVID-19.

Co wiadomo o stosowaniu szczepionki Comirnaty (Pfizer-BioNTech) na COVID-19 u dzieci w wieku 5-11 lat?

Szczepionka Comirnaty (Pfizer-BioNTech) jest skuteczna i bezpieczna w tej grupie wiekowej. Wykazano to w badaniach klinicznych w których udział wzięło ok 2000 dzieci (w tym z Polski). Dzieci biorące udział w badaniu zostały podzielone na dwie grupy – grupę badaną i kontrolną. Dzieciom z grupy badanej podano 2 dawki szczepionki a dzieciom z grupy kontrolnej placebo. W tych badaniach wykazano, że szczepionka przeciwko COVID-19 jest skuteczna i tą skuteczność oceniono na ok 90,7%. Co istotne, szczepionka ta jest bezpieczna. Do najczęstszych działań niepożądanych po szczepieniu zalicza się: 

• ból w miejscu wstrzyknięcia; 
• obrzęk w miejscu wstrzyknięcia; 
• zmęczenie;
• ból głowy; 
• bóle mięśni;
• biegunkę; 
• dreszcze; 
• bóle stawów; 
• gorączkę; 
• wymioty.

Warto również zaznaczyć, że szczepionka Comirnaty została już podana ponad 5 milionom dzieci (5-11 lat) i nie zaobserwowano niepokojących zdarzeń.

Jaki jest podstawowy cykl szczepień przeciwko COVID-19 u dzieci w wieku 5-11 lat?

Podstawowym cyklem szczepienia dzieci w wieku 5-11 lat jest cykl dwudawkowy – podanie dwóch dawek szczepienia (w dawce pediatrycznej) w odstępie 21-no dniowym. Które dzieci potrzebują podania 3 dawek szczepionki przeciwko COVID-19? Niektórzy najmłodsi wymagają podania trzeciej dawki szczepionki Comirnaty – tzw. dawki uzupełniającej po co najmniej 28 dniach od przyjęcia drugiej.

Trzydawkowy schemat szczepienia zalecany jest u dzieci z ciężkimi zaburzeniami odporności:

• w trakcie leczenia przeciwnowotworowego;
• w trakcie leczenia immunosupresyjnego z różnych przyczyn; 
• po przeszczepach narządów litych, przyjmujące leki immunosupresyjne lub terapie biologiczne;
• po przeszczepie komórek macierzystych w ciągu ostatnich 2 lat; 
• z umiarkowanymi lub ciężkimi zespołami pierwotnych niedoborów odporności;
• zakażonych HIV; 
• leczonych dużymi dawkami kortykosteroidów lub innych leków biologicznych, które mogą hamować odpowiedź immunologiczną; 
• dializowanych z powodu niewydolności nerek.

Jak zapisać dziecko (5-11 lat) na szczepienie przeciwko COVID-19?

Każde dziecko w wieku 5-11 lat ma obecnie (od 12/13 grudnia 2021 roku) automatycznie wystawione skierowanie na szczepienie. To skierowanie dostępne jest na internetowym koncie pacjenta do którego dostęp mają rodzice.

Na szczepienia dziecko można zarejestrować w różny sposób poprzez:

• kontakt z wybranym punktem szczepień;
• bezpłatną infolinię NFZ – 989;
• e-rejestrację dostępną na stronie głównej pacjent.gov.pl. Aby zapisać dziecko przez e-rejestrację należy wybrać szybką ścieżkę e-rejestracji, wpisać numer PESEL i nazwisko dziecka, podać numer telefonu i wybrać miejsce i termin szczepienia.

Jak wygląda szczepienie przeciwko COVID-19 u dziecka (5-11 lat)?

Na szczepienie dziecko przychodzi z rodzicem. Przed szczepieniem należy wypełnić kwestionariusz i odpowiedzieć w nim na kilka pytań. Wraz z uzupełnionym kwestionariuszem, w punkcie szczepień, należy udać się do lekarza. Kwalifikację do szczepienia przeprowadza lekarz na podstawie wypełnionego kwestionariusza i badania. Następnie dziecko zostanie zaszczepione w ramię. Po zaszczepieniu konieczne jest pozostanie w punkcie szczepień przez ok 15 minut, w celu obserwacji organizmu i wychwycenia ewentualnych skutków niepożądanych.

Czy po szczepieniu przeciwko COVID-19 u dzieci (5-11 lat) mogą pojawić niepożądane odczyny poszczepienne (NOP)?

Po szczepieniu przeciwko COVID-19 u dzieci mogą pojawić się niepożądane odczyny poszczepienne. Do najczęstszych zalicza się: 

• ból w miejscu wstrzyknięcia;
• obrzęk w miejscu wstrzyknięcia; 
• zmęczenie;
• ból głowy; 
• bóle mięśni;
• biegunkę;
• dreszcze; 
• bóle stawów;
• gorączkę;
• wymioty.

W przypadku wystąpienia u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem.

Szczepionka przeciw COVID-19 u dzieci (5-11 lat) – dodatkowe informacje

Szczepionka przeciwko COVID-19 może być podawana dzieciom niezależnie od innych szczepień. Nie ma konieczności zachowania odstępu pomiędzy szczepionką Comirnaty a innymi szczepionkami podawanymi dzieciom. Dodatkowo: 

• jeżeli dziecko skończy 12 lat pomiędzy pierwszą a drugą dawką szczepionki, to wówczas pierwszą dostaje dawkę pediatryczną a druga już odpowiednio dla młodzieży i dorosłych;
• pełna odporność rozwija się po ok 14 dniach od przyjęcia drugiej dawki;
• po przyjęciu przez dziecko dwóch dawek szczepionki przeciwko COVID-19 wygenerowany zostanie certyfikat, który stanie się ważny po 14 dniach od przyjęcia drugiej dawki szczepionki;
• do zaszczepienia dziecka przeciwko COVID-19 potrzeba zgody rodzica. Wystarczy zgoda jednego rodzica; 
• więcej działań niepożądanych może wystąpić po przyjęciu drugiej dawki szczepionki przeciwko COVID-19.

Czy i dlaczego warto szczepić dzieci?

Tak - zdecydowanie warto szczepić dzieci przeciwko COVID-19. Przede wszystkim dlatego, że zmniejszamy ryzyko zachorowania dziecka na COVID-19. Ponadto dzięki szczepieniom zmniejszamy ryzyko powikłań – miedzy innymi zespołu PIMS. Dodatkowo szczepiąc dzieci zmniejszamy ryzyko przeniesienia zakażenia koronawirusem na innych domowników oraz uzyskujemy certyfikat, który zwalnia przykładowo z kwarantanny.

Bibliografia:

1. Charakterystyka Produktu Leczniczego Comirnaty.