Wrastające paznokcie - przyczyny, objawy i leczenie

Jak rozpoznać objawy wrastania paznokcia?

Objawy wrastania paznokcia są dość charakterystyczne - u większości osób pojawia się ból przy paznokciu, opuchlizna, zaczerwienienie wału paznokciowego (w początkowej fazie). Zazwyczaj symptomy te dotyczą jednej strony paznokcia, choć mogą oczywiście pojawić się w obrębie obu jego krawędzi. Dodatkowo ból odczuwalny jest podczas chodzenia (przy wrastającym paznokciu u stopy) lub przy chwytaniu przedmiotów (przy dolegliwości rozwijającej się przy paznokciu u dłoni).

Opuchlizna przy paznokciu może nasilać się w miarę upływu czasu (przy braku działań mających na celu zniwelowanie objawów), a dodatkowo odczucia bólowe stają się bardziej intensywne. Pojawia się także stan zapalny, a w niektórych przypadkach można zaobserwować powstanie rany (przy wbiciu się krawędzi paznokcia w tkankę). Tworzy się ziarnina, a przy infekcji - powstają również zmiany ropne.

Przyczyny wrastania paznokci

Przyczyn wrastania paznokci jest bardzo wiele, choć najpowszechniejszą z nich jest oczywiście nieprawidłowe obcinanie płytki paznokcia. Jej wrastanie może spowodować bowiem zbyt głębokie wycinanie boków, nadawanie samej płytce niewłaściwego kształtu (zwykle chodzi o jej przycinanie jej na okrągło, choć to zależy od fizjologicznego sposobu wzrostu płytki) lub wycinanie paznokci w sposób powodujący powstawanie ostrych krawędzi, mogących powodować urazy mechaniczne bocznych wałów paznokciowych.

Oczywiście nieprawidłowe przycinanie płytki nie jest jedyną przyczyną wrastania paznokci. Można do nich zaliczyć również noszenie wąskich butów (zwłaszcza w obrębie palców u stóp), przyczyniających się do deformacji paznokci, a także szybkie przybieranie na wadze, otyłość czy okres ciąży, gdy zwiększona masa ciała przekłada się na zwiększony nacisk na stopy i ich strukturę. Problem wrastających paznokci dotyczy także często sportowców, biegaczy oraz osób pracujących przez długi czas w ciągu dnia na stojąco. Oczywiście ból przy paznokciu i jego wrastanie może pojawić się także w wyniku cech osobniczych - specyficznego kształtu płytki (tak zwane paznokcie rurkowate) czy pogrubienia płytki na skutek różnych chorób (przykładowo - grzybicy) lub pogrubienia jej lub deformacji powstałych w wyniku urazów.

Domowe sposoby na wrastający paznokieć

Pierwsze objawy wrastania płytki, takie jak opuchlizna przy paznokciu czy dolegliwości bólowe, mogą zostać zniwelowane poprzez zastosowanie domowych sposobów na wrastające paznokcie (chodzi oczywiście o początkową fazę dolegliwości). Na czym polegają metody możliwe do wykorzystania w domowym zaciszu? Chodzi tu przede wszystkim o wymoczenie stóp lub rąk - w zależności od miejsca, w którym pojawiła się dolegliwość - w bardzo ciepłej wodzie z dodatkiem soli kuchennej lub płatków szarego mydła. Kończynę należy zamoczyć w takiej kąpieli na kilkanaście minut, co pozwoli zmiękczyć skórę wokół paznokcia oraz samą płytkę. Po takim „domowym” leczeniu wrastających paznokci ból powinien ustąpić, a wycięcie zbyt rozrośniętej płytki z pewnością stanie się łatwiejsze.

Uwaga! Samodzielne wykonywanie zabiegów na wrastające paznokcie, a tym bardziej ich wycinanie, zdecydowanie nie powinno być praktykowane przez osoby chorujące na cukrzycę, grzybicę stóp, mające problem z ukrwieniem kończyn dolnych czy chorobą zakrzepową lub przez pacjentów z rozwiniętą infekcją w obrębie wrastającego paznokcia - może to bowiem skończyć się zaostrzeniem tejże infekcji, powstaniem trudno gojącej się rany lub nawet krwotokiem - w przypadku nieumiejętnego wycięcia płytki. W takich sytuacjach najlepiej będzie skonsultować swój problem z lekarzem.

Leczenie wrastających paznokci w gabinecie

Leczenie wrastających paznokci - gdy domowe metody nie przynoszą już skutku lub gdy postać dolegliwości jest zaawansowana - powinno być prowadzone w gabinecie podologicznym lub w ramach zabiegów chirurgicznych. W celu diagnostyki problemu można udać się do lekarza rodzinnego, który wystawi stosowne skierowanie lub bezpośrednio do dermatologa, chirurga lub zaleci wizytę u podologa (w gabinecie kosmetologicznym). W zależności od stopnia zaawansowania dolegliwości i jej przyczyn, dla każdego pacjenta zostanie dobrany odpowiedni zabieg na wrastające paznokcie - zachowawczy lub chirurgiczny.

Zachowawcze zabiegi na wrastające paznokcie

Zachowawcze sposoby na wrastające paznokcie wykonuje się zwykle w gabinecie podologicznym, a do najpopularniejszych z nich należą przede wszystkim:

• tamponada wrastającego paznokcia, wykonywana za pomocą tradycyjnych akcesoriów, takich jak cienki, sterylny materiał nasączony (w niektórych przypadkach) antybakteryjnym lub przeciwzapalnym środkiem lub z wykorzystaniem specjalnych rurek sylikonowych. W tamponadzie wrastającego paznokcia chodzi o to, by odseparować od siebie samą płytkę oraz wał paznokcia, w który płytka się wbija oraz skorygować nieprawidłowy wzrost płytki. Tamponada wrastającego paznokcia przynosi natychmiastową ulgę w bólu, natomiast sam opatrunek trzeba wymieniać kilka razy dziennie (oczywiście w zależności od stanu pacjenta). Podolog po zakończonym zabiegu powinien poinstruować daną osobę, jak może wymieniać tamponadę samodzielnie i kiedy powinna odbyć się kontrola;
• klamry na wrastające paznokcie to różnego rodzaju konstrukcję, które nakłada się na paznokieć w celu odseparowania płytki od wałów paznokciowych oraz korekcji wzrostu paznokcia. Ich zaletą jest to, że nie trzeba wymieniać ich tak często, jak tamponady - umożliwiają więc pacjentowi powrót do codziennych aktywności, nie uwierają podczas chodzenia i po czasie są niemalże niewyczuwalne. Na rynku dostępne są obecnie różne klamry na wrastające paznokcie - wykorzystuje się konstrukcje metalowe, plastikowe lub z łączonych materiałów. Dodatkowo technika „montażu” klamer także może być różna - niektóre modele trzymają się płytki za pomocą haczyków, inne - za pomocą kleju lub innych tworzyw kompozytowych, a jeszcze inne mocowane są z wykorzystaniem akrylu. Klamry na wrastające paznokcie nosi się - w zależności od złożoności przypadku - od kilku do kilkunastu miesięcy - w tym okresie należy realizować wizyty kontrolne u podologa, by monitorować stan korekcji płytki;
• kostka Arkady, będąca jednym z najnowocześniejszych sposobów korekcji wrastających paznokci. W tym przypadku cały zabieg trwa od 40 do 60 minut - podczas procedury kostka Arkady, czyli specjalna, metalowa konstrukcja z otworami - zakładana jest na palec u stopy, w obrębie którego pojawił się problem wrastających paznokci. Poprzez te otwory wprowadza się później narzędzia do formowania paznokcia do prawidłowego kształtu. Zabieg z wykorzystaniem kostki Arkady zostaje zakończony utrwaleniem pożądanego kształtu paznokcia za pomocą akrylu.

Chirurgiczne zabiegi na wrastające paznokcie i laseroterapia

W przypadku, gdy zachowawcze leczenie wrastających paznokci nie przyniosło zamierzonego efekt lub gdy problem - już po wyleczeniu - stale powraca, w podologii stosuje się metody chirurgiczne. Wśród nich wyróżnić można plastykę wałów paznokciowych (polegającą zazwyczaj na resekcji części tkanki problematycznego wału oraz założeniu szwów i późniejszej rekonwalescencji), częściowe usunięcie struktur okołopaznokciowych i samej płytki (metody Quenu, Frosta i Steindlera, elektrokoagulacja), usunięcie całej płytki wraz z macierzą (najbardziej radykalny zabieg, określany mianem metody Zadika) oraz usunięcie płytki paznokciowej bez macierzy. Dwie ostatnie metody (resekcja całej płytki z macierzą lub bez) stosowane są bardzo rzadko, z uwagi na niekorzystny efekt kosmetyczny oraz długą rekonwalescencję pacjenta.

Obecnie możliwe jest również laserowe leczenie wrastających paznokci - określa się je mianem fotoablacji i generalnie metoda ta polega na usunięciu zmienionych chorobowo tkanek i części paznokcia z wykorzystaniem lasera CO2. Co ważne, laserowe leczenie wrastających paznokci trwa bardzo krótko (w większości przypadków wystarcza jeden zabieg), jest mało inwazyjne i daje bardzo dobry efekt kosmetyczny.

Zapobieganie wrastaniu paznokci

Profilaktyka omawianej w artykule dolegliwości polega przede wszystkim na unikaniu przyczyn wrastania paznokci. Chodzi tu przede wszystkim o prawidłowe dbanie o stopy - przycinanie paznokci na prosto, niewycinanie boków paznokci, wprowadzenie pielęgnacji mającej na celu zmiękczenie skóry stóp - w tym wałów paznokciowych, a także noszenie wygodnego obuwia, pozwalającego na neutralne ułożenie palców u stóp (wskazana jest rezygnacja z butów z wąskimi noskami oraz na obcasach, w których pozycja stopy również sprzyja ściskaniu palców, a co za tym idzie - paznokci).

Do profilaktyki wrastających paznokci zalicza się także dbanie o prawidłową masę ciała, zapobieganie infekcjom grzybiczym, a w niektórych przypadkach - leczenie nadpotliwości stóp. O wszystkie te aspekty powinny szczególnie dbać osoby starsze, borykające się z cukrzycą oraz z niedokrwieniem kończyn dolnych, ponieważ to właśnie u nich drobny uraz związany z wrastaniem paznokci może okazać się przyczyną niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.