Nawracające infekcje układu moczowego – jak sobie z nimi radzić?
Zakażenie układu moczowego, określane skrótem ZUM, to częsta dolegliwość, która dotyczy przede wszystkim kobiet. Źródła naukowe podają, iż statystycznie zapada na nią ok. 150 mln ludzi na świecie w ciągu roku [1]. Warto więc wiedzieć, co na zapalenie pęcherza moczowego stosować, jakie daje ono objawy oraz czy schorzenie wymaga wizyty u lekarza.
45,10 zł
39,90 zł
Infekcje układu moczowego i zapalenie pęcherza – objawy
Najczęstsze objawy zakażeń układu moczowego to:
- uporczywe parcie na pęcherz,
- ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
- uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza po oddaniu moczu,
- czasem pojawiająca się krew w moczu (ten objaw wymaga obligatoryjnie konsultacji lekarskiej).
Powyższe objawy utrudniają codzienne funkcjonowanie i stanowią przyczynę odczuwanego dyskomfortu. Co więcej, infekcje układu moczowego, w szczególności dolnych dróg moczowych (pęcherza), mają tendencję do nawracania, przez co stają się uporczywe i trudniejsze do zwalczenia.
U kogo najczęściej występuje nawracające zapalenie pęcherza moczowego? Grupa ryzyka
Nawracającym zapalenie pęcherza moczowego definiowane jest jako dolegliwość pojawiająca się więcej niż 2 razy w ciągu pół roku lub 3 razy w ciągu roku [2]. Występuje dość często u młodych kobiet. Może dochodzić u nich do uszkodzenia śluzówki podczas stosunku w okolicy cewki moczowej oraz kolonizacji tej okolicy przez bakterie. Taka sytuacja sprzyja powstawaniu zapalenia, stąd niekiedy zapalenie pęcherza moczowego nazywa się „chorobą miesiąca miodowego”.
Kobiety w wieku menopauzalnym, to kolejna grupa pacjentów, u których pojawiają się nawracające infekcje dolnych dróg moczowych. Podczas klimakterium dochodzi bowiem do obniżenia poziomu estrogenów, których spadek powoduje przebudowę nabłonka pochwy, a to osłabia naturalną, barierową funkcję ochronną dla układu moczowo-płciowego przed infekcjami. Infekcje dróg moczowych to także problem medyczny u mężczyzn po 50. roku życia, który jest związany z pojawiającymi się chorobami prostaty (przerostem prostaty).
Ponadto częstość infekcji dróg moczowych wzrasta w przypadku niektórych schorzeń przewlekłych, takich jak:
- cukrzyca,
- kamica moczowa,
- choroby prostaty,
- czasowy spadek odporności,
- wady w budowie układu moczowego, które powodują osłabiony odpływ moczu oraz konieczność założenia cewnika.
Nawracające infekcje dolnych dróg moczowych to uporczywa dolegliwość, która może pojawić się również u kobiet w okresie ciąży. Częste jest także zapalenie pęcherza u dziecka. Obie grupy pacjentów wymagają konsultacji lekarskiej w przypadku wystąpienia objawów zapalenia pęcherza [3,4].
Nawracające zapalenie pęcherza moczowego - przyczyny i skutki
Najczęstszą przyczyną pojawienia się nawracającego zapalenia pęcherza moczowego jest kolejne nadkażenie bakteryjne.
Na skutek częstych zapaleń pęcherza moczowego mogą wystąpić objawy wskazujące na nadreaktywny pęcherz, które mogą w przyszłości przerodzić się w nietrzymanie moczu. Z tego względu w przypadku zapalenia pęcherza moczowego dąży się do całkowitego wyleczenia. Po infekcji należy zadbać o prawidłową higienę dolnych dróg moczowych. Warto zastosować odpowiednią profilaktykę i leczenie w przypadku wystąpienia ZUM, aby zapobiec jego nawrotom.
Ryzyko nawrotów zapalenia pęcherza moczowego na ogół zwiększa się w grupie pacjentów, u których doszło do niepełnego wyleczenia infekcji - zwalczenia zakażenia bakteryjnego. Taka sytuacja ma miejsce, gdy pacjent zbyt wcześnie przestanie przyjmować zalecony antybiotyk na zapalenie pęcherza, chemioterapeutyk lub stosuje lek inaczej, niż zalecił lekarz. Nieprawidłowo stosowana lub zbyt częsta antybiotykoterapia może spowodować zwiększenie ryzyka nawrotu zapalenia pęcherza oraz wytworzeniu i wzrostu oporności bakterii na działanie antybiotyków [3,4].
Co na zapalenie pęcherza - jak możemy zapobiegać infekcjom dróg moczowych?
By zapobiec infekcjom dróg moczowych, warto wprowadzić kilka zmian do swojego codziennego stylu życia. Zaleca się m.in.:
- Picie dużej ilość płynów (wody) w ciągu dnia (nawet do 2,5 l) - zwiększone spożycie wody jest szczególnie istotne w celu zapobiegania nawrotom zapalenia pęcherza moczowego u kobiet w wieku przed menopauzą.
- Wycieranie oraz podmywanie się w kierunku od przodu do tyłu, co zapobiega wnikaniu bakterii z okolicy odbytu do dolnych dróg moczowych.
- Unikanie noszenia obcisłej, wykonanej z nieprzewiewnego materiału bielizny.
- Unikanie przeziębiania dróg moczowych poprzez nie siadanie na zimnych powierzchniach oraz unikanie noszenia mokrej odzieży (np. bielizny, stroju kąpielowego).
- Dbanie o właściwą higienę intymną: używanie do podmywania specjalnych środków do higieny intymnej, mających neutralne pH.
- Profilaktyka behawioralna.
- Opróżnianie pęcherza (mikcja), podmywanie przed i po stosunku u obojga partnerów.
- Niekiedy pomocne są także irygacje.
- Zapobieganie zapaleniu pęcherza poprzez profilaktykę z zastosowaniem preparatów roślinnych.
Te wszystkie działania mogą zapobiec rozwojowi infekcji układu moczowego [2,7,8]. Bardzo istotnym elementem zapobiegania zakażeniom pęcherza moczowego jest również odpowiednia edukacja pacjenta [9].
Jakie leki na nawracające zapalenie pęcherza? Co na zapalenie pęcherza warto stosować?
Ważnym aspektem w terapii nawracającego zapalenia pęcherza jest wyleczenie ostrego epizodu. Wśród możliwości terapeutycznych istotną rolę odgrywają obecnie roślinne leki na zapalenie pęcherza. Połączenie składników roślinnych, takich jak: korzenia lubczyku, ziela centurii (tysiącznika) oraz liści rozmarynu, wykazuje wielokierunkowe działanie:
- antyadhezyjne,
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- rozkurczowe,
- przeciwbólowe,
- moczopędne.
Przyczynia się ono do ustępowania objawów zapalenia pęcherza, wskazywanych najczęściej przez pacjentki, jako ból, pieczenie podczas oddawania moczu, częstomocz czy bolesne skurcze [5]. Kobiety, które doświadczają nawracających, niepowikłanych infekcji powinny zastosować nie tylko dobry lek na zapalenie pęcherza, ale także profilaktykę zachowawczą oraz właściwą higienę układu moczowo-płciowego.
Warto pamiętać, iż złożone roślinne leki na zapalenie pęcherza i układu moczowego zmniejszają przyleganie bakterii do nabłonka dróg moczowych, wspomagają wypłukiwanie patogenów, zmniejszają stan zapalny oraz hamują namnażanie bakterii. Badania kliniczne pokazały również wydłużenie czasu trwania okresów wolnych od infekcji układu moczowego w grupie pacjentek, które dodatkowo stosowały lek roślinny w porównaniu z grupą, która nie stosowała fitoterapeutyku [6].
Piśmiennictwo:
- Fihn S.D., Clinical practice. Acute uncomplicated urinary tract infection in women. N Engl J Med 2003; 349(3): 259–266.
- Zalecenia Zespołu Ekspertów dotyczące leczenia i profilaktyki zakażeń układu moczowego ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania produktu leczniczego Canephron®; Przegląd Urologiczny nr 03/2019.
- Salvatore S., Salvatore S., Cattoni E., Siesto G., Serati M., Sorice P., Torella M.: Urinary tract infections in women. Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod. Biol., 2011; 156: 131-136.
- Foxman B.: Epidemiology of urinary tract infections: incidence, morbidity, and economic costs. Am. J. Med., 2002; 113 (Suppl. 1A): 5S-13S.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Canephron N.
- Ivanov D. et. al. Therapeutical effects of Canephron N in treatment of urinary tract infections in diabets II patients with metabolic syndrome, Zdrov’ya Ukrainy (17) 2005.
- Hooton T.M., Vecchio M., Iroz, A., Tack, I., Dornic, Q., Seksek, I., Lotan, Y. Effect of Increased Daily Water Intake in Premenopausal Women With Recurrent Urinary Tract Infections: A Randomized Clinical Trial. JAMA Intern. Med., 2018, 178, 1509–1515.
- Cai T., Recurrent uncomplicated urinary tract infections: Definitions and risk factors. GMS Infect. Dis. 2021, 9.
- Skrzypulec-Plinta V., Janiszewska P., Osadnik K., Janas J., Krzysztofik S., Bielecka W., Zborowska K., Leczenie zakażeń układu moczowego, wydawnictwomedyczne.pl [08-09.2023; dostęp 9.05.2024].
mgr farm. Aldona Adamska-Szewczyk
Doktorant z wolnej stopy na Katedrze i Zakładzie Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Absolwent Wydziału Farmacji UM w Lublinie – specjalność apteczno-zielarska, Interdyscyplinarnych Studiów Managerów Farmacji oraz Studium Farmakoekonomiki, Marketingu i Prawa Farmaceutycznego Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej. Wieloletni wykładowca Policealnego Studium Farmaceutycznego „Omega” w Warszawie oraz Policealnej Szkoły Ochrony Zdrowia „Promed-Omega”, Policealnego Studium Farmaceutycznego przy Zespole Szkół Nr 21. Autor publikacji naukowych i popularnonaukowych o tematyce zielarskiej i zdrowotnej. Wieloletni redaktor merytoryczny i konsultant artykułów z dziedziny farmacji (m.in. polskiego wydania: "Plantes & bien-être") oraz gość programów radiowych i telewizyjnych o tematyce farmakognostycznej, farmaceuta.
