Badania po COVID-19 - kto i kiedy powinien je wykonać?

Długi ogon po COVID-19 a prawidłowe funkcjonowanie organizmu

Tak, jak zostało to już wspomniane, u niektórych pacjentów po przebyciu infekcji SARS-CoV-2 można zaobserwować tak zwany „długi ogon” po Covidzie. Tym mianem określa się szereg objawów, występujących u osób po wyleczeniu infekcji - w przeciągu nawet kilku miesięcy od wykonania negatywnego testu. Okazuje się więc, że regeneracja po COVID-19 nie u wszystkich przebiega tak samo. Na niepokojące objawy powinni zwracać uwagę w szczególności rodzice małych dzieci, ale również osoby mające za sobą incydenty zatorowo-zakrzepowe, leczące się na choroby psychiczne, ze zdiagnozowanymi chorobami płuc (w tym z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc - POChP) i z innymi chorobami towarzyszącymi oraz przewlekłymi.

Długi ogon po Covidzie może zwiastować problemy z oddychaniem (w tym duszności, bóle w klatce piersiowej, pogorszenie kondycji fizycznej), „mgłę mózgową” po COVID-19 (częstsze zapominanie, niemożność skupienia się i inne kłopoty z koncentracją), a także problemy psychiczne. Jeśli osłabienie po Covidzie trwa długo i nie ustępuje samodzielnie, zdecydowanie powinno być powodem do niepokoju.

Możliwe powikłania po COVID-19 (zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia węchu, zaburzenia rytmu serca i inne)

Skutki uboczne po Covidzie oraz ewentualne powikłania po przechorowaniu SARS-Cov-2 mogą być naprawdę dotkliwe - nie tylko utrudniają one wielu pacjentom codzienne funkcjonowanie, ale dodatkowo dostarczają mnóstwo stresu, pogłębiając złe samopoczucie. Wśród najczęstszych powikłań po COVID-19 można wyróżnić:

• zaburzenia oddychania, objawiające się najczęściej dusznościami wysiłkowymi, a w niektórych przypadkach skutkujące zmianami w płucach po COVID-19;
• utratę smaku i węchu, utrzymującą się nawet do kilku miesięcy po zachorowaniu (zazwyczaj tacy pacjenci odzyskują oba zmysły powoli i stopniowo);
• bóle w klatce piersiowej, związane czasem z zapaleniem mięśnia sercowego po przebyciu COVID-19;
• obniżony nastrój, bóle głowy, roztargnienie, zaburzenia koncentracji i osłabienie po Covidzie, zaburzenia psychiczne, a także wspomniana już wcześniej „mgła mózgowa” po COVID-19;
• parestezje, będące uczuciem kłucia, pieczenia czy mrowienia w kończynach dolnych lub górnych (także ustępują w miarę upływu czasu);
• Wypadanie włosów, o którym więcej informacji znajdziecie w artykule Wypadanie włosów po COVID-19 - kogo może dotyczyć i jak sobie z nim radzić, który znajdziecie na naszym blogu;
• zaburzenia krzepliwości krwi, a nawet incydenty zakrzepowo-zatorowe.

Jak więc widać, skutki uboczne po Covidzie mogą obejmować wiele aspektów zdrowotnych - kiedy więc zgłosić się z nimi do lekarza? Odpowiedzi na to pytanie udzielamy poniżej.

Czy badania po COVID-19 są konieczne u każdego pacjenta?

Warto podkreślić, że badania dla ozdrowieńców nie będą konieczne w przypadku każdego pacjenta, który „przechorował” COVID-19. Nie ma obecnie żadnych wytycznych czy zaleceń co do przeprowadzania konkretnych testów czy badań po Covidzie. W związku z tym sytuacją, która powinna nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza, jest występowanie objawów wymienionych powyżej i utrzymujących się kilka tygodni po przebyciu choroby. Regeneracja po COVID-19 jest szczególnie ważna również u dzieci. Nawet jeśli przeszły chorobę łagodnie, to ciągłe pokasływanie, obniżenie możliwości umysłowych czy inne, niepokojące i niepowiązane z innym schorzeniem symptomy powinny zdecydowanie być skonsultowane z lekarzem. Osłabienie po Covidzie dotyczy także osób starszych - u nich także należy zwrócić uwagę na przedłużające się objawy, trwające tygodnie po „przechorowaniu” infekcji wywołanej SARS-CoV-2.

Gdzie można się udać, by zweryfikować skutki uboczne po Covidzie? Najlepiej będzie odwiedzić swojego lekarza rodzinnego, który po dokonaniu szczegółowego wywiadu i rozpoznaniu objawów u pacjenta, będzie w stanie skierować go do odpowiedniego specjalisty - pulmonologa, flebologa, psychiatry czy do lekarzy innych specjalności.

Jakie badania wchodzą w skład pakietów dla ozdrowieńców?

Badania dla ozdrowieńców, u których podejrzewa się zmiany w płucach po COVID-19 na podstawie wyraźnych problemów z oddychaniem (czy to podczas wysiłku, czy w spoczynku) zdecydowanie powinny obejmować takie badania obrazowe, jak rentgen płuc (czyli RTG klatki piersiowej), a także badanie osłuchowe. W przypadku wątpliwości co do zmian w płucach pacjent może dodatkowo zostać skierowany na spirometrię, czyli badanie określające objętość wdychanego i wydychanego powietrza.

Jeśli z kolei mowa o badaniach dla ozdrowieńców, wykazujących niepokojące objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego, wówczas należy wyszczególnić z pewnością takie testy medyczne, jak EKG czy echo serca oraz dodatkowe próby wysiłkowe.

Badania laboratoryjne po COVID-19

Diagnostyka długiego ogona po COVID-19 wymaga (czyli utrzymujących się objawów wyszczególnionych powyżej) wymaga wykonania szeregu badań laboratoryjnych z krwi pacjenta. Parametry, które mogą być przydatne do określenia konkretnych powikłań po COVID-19 to przede wszystkim:

• morfologia z rozmazem - pomagająca ocenić jakość i ilość składników krwi;
• CRP - będące wskaźnikiem toczącej się w organizmie infekcji; 
• poziom kreatyniny - w celu kontroli funkcjonowania nerek; 
• poziom witaminy D - pomocny w ustaleniu dawki suplementacji w przypadku niedoborów (co jest istotne zwłaszcza u pacjentów z psychicznymi powikłaniami po Covidzie);
• d-dimery - obrazujące ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych (wraz z USG dopplerowskim - innym badaniem obrazowym - pomocne w diagnostyce zakrzepicy); 
• lipidogram - ocena frakcji cholesterolowych we krwi, która jest istotna przy diagnostyce chorób naczyniowo-wieńcowych;
• próby wątrobowe, czyli parametry ALP, AST, ALT i inne - w celu oceny funkcjonowania wątroby;

Powyższa lista badań po Covidzie nie jest oczywiście zamknięta - to, jakie zalecenia otrzyma dany pacjent, zależy przede wszystkim od charakterystyki jego symptomów oraz od stanu jego zdrowia. Niezależnie jednak od rodzaju objawów, jeśli regeneracja po COVID-19 nie przebiega w sposób prawidłowy, należy zgłosić się po profesjonalną pomoc.