Dlaczego warto karmić piersią?

Dlaczego karmienie piersią jest takie ważne?

Karmienie piersią jest niezwykle ważne i potrzebne zarówno dziecku jak i mamie, która w ten sposób karmi malucha. Mleko kobiece bowiem:

• to dopasowany do potrzeb dziecka pokarm
• to dostarczanie dziecku niezbędnych składników odżywczych
• to dostarczanie dziecku czynników bioaktywnych
• to korzystne oddziaływanie na zdrowie dziecka i mamy zarówno w momencie karmienia jak i w kolejnych latach ich życia
• to pozytywny wpływ na zdrowie całego społeczeństwa

Co zawiera mleko kobiece?

Mleko kobiece ma bardzo bogaty skład. Dzięki temu stanowi doskonały pokarm dla dziecka, zapewniający mu dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych. A co za tym idzie – może być a nawet powinno być jedynym pożywieniem noworodka i niemowlęcia w pierwszych miesiącach jego życia. Mleko kobiece zawiera bowiem:

• wodę, która jest głównym składnikiem tego pokarmu
• białka, które co prawda stanowią niewielką część mleka mamy, ale są niezwykle ważne i potrzebne i pełnią istotne funkcje. Wśród nich na uwagę zasługuje:
  - kazeina - zwiększa wchłanianie wapnia, cynku i miedzi oraz stanowi czynnik przeciwbakteryjny
  - alfa-laktoglobulina - pełni funkcje odżywcze, uczestniczy w tworzeniu laktozy oraz stanowi substrat do powstawania związków o charakterze immunologicznym i immunostymulującym a dodatkowo wykazuje działanie proapoptyczne w stosunku do komórek nowotworowych
  - laktoferyna - odpowiedzialna jest za chelatowanie żelaza, a dodatkowo jest czynnikiem przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym i immunomodulującym
  - lizozym, rozpuszcza ściany komórkowe bakterii gram-dodatnich i gram-ujemnych i tym samym wykazuje działanie bakteriobójcze
  
  Mleko kobiece zawiera także aminokwasy oraz enzymy
  - aminokwasy - np. taurynę, niezbędną dla prawidłowego rozwoju mózgu dziecka i siatkówki oka oraz cystynę, która uczestniczy w procesach wzrostowych
  - enzymy, które ułatwiają trawienie składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym dziecka, działają ochronnie, chroniąc przed infekcjami oraz stymulują rozwój tkanek i zwiększają odporność organizmu maluszka
• tłuszcze stanowią główne źródło energii, budulec mózgu, układu nerwowego oraz siatkówki oka dziecka. Tłuszcze z mleka mamy są łatwo przyswajalne, bo pokarm kobiecy zawiera lipazę – enzym trawiący tłuszcze. Do najważniejszych tłuszczy obecnych w mleku kobiecym zalicza się:
  - glicerydy,
  - fosfolipidy oraz
  - wolne kwasy tłuszczowe.
  
  Co istotne, pokarm kobiecy zawiera cholesterol, który jest składnikiem błon komórkowych i jest dodatkowo niezbędny w procesie mielinizacji komórek nerwowych, a także do syntezy hormonów i witaminy D3. Bardzo ważne i istotne w mleku kobiecym są długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego dziecka, stymulują rozwój jego wzroku oraz odporność.
• węglowodany również znajdują się w mleku kobiecym i spośród nich na uwagę zasługuje:
  - laktoza - główny cukier mleka mamy, który składa się z glukozy i galaktozy. Powstaje w gruczole piersiowym, a następnie po spożyciu przez dziecko rozkładany jest na glukozę, która pełni funkcję energetyczną oraz galaktozę, która uczestniczy w rozwoju ośrodkowego układu nerwowego dziecka
  - oligosacharydy, których w mleku kobiecym jest ponad 100 różnych rodzajów oligosacharydów. Nie są one rozkładane w przewodzie pokarmowym dziecka, w związku z czym stanowią doskonałą pożywkę dla bakterii obecnych w przewodzie pokarmowym dziecka i tym samym stymulują prawidłowy wzrost jego flory bakteryjnej. Co więcej działają również przeciwinfekcyjnie.
• witaminy – pokarm kobiecy zawiera w swoim składzie wszystkie niezbędne witaminy – przy czym ilość ich podlega pewnym zmianom
• składniki mineralne – mleko mamy zawiera między innymi: żelazo, wapń, fosfor, fluor, jod a także inne niezbędne pierwiastki

Pokarm kobiecy dostarcza dziecku składników odżywczych, ale nie tylko!

Mleko kobiece zawiera wszystkie niezbędne dla dziecka składniki odżywcze wymienione powyżej, dzięki czemu stanowi idealny pokarm dla malucha. Ale oprócz tych składników pokarm kobiecy zawiera tzw. czynniki bioaktywne, czyli – związki immunologiczne - czynniki przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, odpowiedzialne za rozwój tolerancji i stymulujące układ immunologiczny. Związki te są niezwykle istotne w prawidłowym wzroście dziecka i w jego rozwoju.

Pokarm kobiecy zawiera między innymi:

• immunoglobulinę sekrecyjną, która pokrywa błonę śluzową przewodu pokarmowego i dróg oddechowych dziecka i tym samym stanowi barierę ochronną przed zakażeniami drobnoustrojami chorobotwórczymi. Ponadto chroni ona przed stanami zapalnymi oraz zapobiega wchłanianiu toksyn i alergenów.
• komórki krwi, które wykazują działanie przeciwinfekcyjne, poprzez wytwarzanie przeciwciał oraz niszczenie komórek drobnoustrojów.
• hormony np.: adiponektynę i leptynę, odpowiedzialne za gospodarkę energetyczną organizmu i wpływające na uczucie łaknienia. Hormony te stanowią ochronę przed rozwojem nadwagi i otyłości w kolejnych latach życia dziecka.
• czynniki wzrostu, które wpływają na wzrost komórek, pełnią funkcje naprawcze oraz stymulują dojrzewanie narządów i układów
• nukleotydy warunkują funkcjonowanie układu odpornościowego dziecka
• cytokiny, które wykazują działanie przeciwzapalne i modulujące układ immunologiczny
• drobnoustroje probiotyczne z rodzajów Lactobacillus, Lactococcus i Enterococcus. Stanowią doskonały element obrony przed patogenami.
• komórki macierzyste

Mleko mamy to nie tylko pokarm – to tzw. żywność funkcjonalna

Mleko mamy dostarcza dziecku wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dodatkowo zawiera w swoim składzie substancje, które wpływają na zdrowie dziecka i jego prawidłowy rozwój zarówno w momencie karmienia jak i w kolejnych latach jego życia. Co więcej mleko kobiece to żywa mieszanka, która swoim składem dopasowuje się do potrzeb malucha. Dlatego też pokarm kobiecy to nie tylko żywność – ale to tzw. żywność funkcjonalna, która oprócz dostarczania składników odżywczych wywiera pozytywny i udokumentowany wpływ na zdrowie. A mleko kobiece i karmienie piersią ma bardzo dobrze udokumentowany pozytywny wpływ na zdrowie dziecka, mamy i całego społeczeństwa.

Pozytywny wpływ karmienia piersią

Karmienie piersią to nie tylko dostarczanie dziecku składników pokarmowych. To również, a nawet przede wszystkim powszechnie znany i bardzo dobrze udokumentowany pozytywny wpływ na:

• zdrowie dziecka
• zdrowie mamy
• zdrowie całego społeczeństwa

Wpływ karmienia piersią na zdrowie dziecka

Liczne badania i publikacje naukowe wskazują, że mleko kobiece zmniejsza zachorowalność dziecka na liczne choroby oraz chroni przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi wynikającymi z tych chorób, schorzeń i infekcji w przyszłości. Dodatkowo wpływa korzystnie na stan zdrowia zarówno w momencie karmienia piersią jaki i w kolejnych, nawet odległych latach jego życia. I tak:

Karmienie piersią:

• zmniejsza zachorowalność dziecka na infekcje żołądkowo-jelitowe:
  - Wykazano między innymi, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko występowania biegunki. Udokumentowano, karmienie naturalne zmniejsza częstość występowania infekcji przewodu pokarmowego nawet o 2/3.
  - Co więcej karmienie piersią zmniejsza ryzyko hospitalizacji dziecka z powodu powikłań występujących w przypadku biegunki – szczególnie odwodnienia, o które w przypadku biegunki bardzo łatwo u noworodków i niemowląt
  - Udowodniono również, że wyłączne karmienie piersią zmniejsza śmiertelność związaną z zakażeniami żołądkowo-jelitowymi w porównaniu z karmieniem mieszanym.
• zmniejsza zachorowalność na infekcje dróg oddechowych
  - udokumentowano, że wyłączne karmienie piersią dziecka przez 6 miesięcy zmniejsza czterokrotnie ryzyko zapalenia płuc u dziecka w porównaniu z dziećmi, karmionymi wyłącznie piersią przez krótszy okres
  - wykazano, że wyłączne karmienie piersią przez okres 4 miesięcy zmniejsza ryzyko hospitalizacji dziecka z powodu infekcji dróg oddechowych o 72%
• zmniejsza zachorowalność dziecka na zapalenie ucha środkowego
• zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci niemowląt
• zapewnia prawidłową masę ciała w 6 miesiącu życia dziecka i nie prowadzi do występowania deficytów wzrostu
• wpływa pozytywnie na stan zdrowia dziecka w kolejnych latach jego życia, bowiem:
  - zapobiega rozwojowi otyłości u dzieci, młodzieży i dorosłych
  - zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu I i II
  - obniża ryzyko wystąpienia ostrej białaczki limfatycznej i ostrej białaczki szpikowej, nawet o 19% - warunkuje mniejsze stężenie cholesterolu we krwi, niższe ciśnienie tętnicze oraz mniejsze ryzyko rozwoju nadciśnienia w wieku dorosłym.
  - zmniejsza odsetek występowania zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, astmy i innych chorób atopowych oraz wpływa na lepsze wyniki w testach na inteligencję.
  - zmniejsza ryzyko powstania wad zgryzu, zapewnia lepszy wzrok i ostrość widzenia oraz lepszy rozwój intelektualny, poznawczy i ruchowy dziecka.

Wpływ karmienia piersią na zdrowie dziecka przedwcześnie urodzonego

Pokarm kobiecy jest niezwykle ważny dla noworodków, niemowląt i małych dzieci. Ale co najważniejsze jest również niezwykle ważny i istotny dla dzieci urodzonych przedwcześnie. Dla wcześniaków mleko kobiece to nie tylko najbezpieczniejsza substancja odżywcza, ale również swojego rodzaju lek i element terapii. Wykazano bowiem, że:

• mleko mamy redukuje ryzyko zachorowania wcześniaków na martwicze zapalenie jelit nawet o 79% oraz zmniejsza śmiertelność z tego powodu.
• karmienie naturalne dzieci urodzonych przedwcześnie może zapobiegać występowaniu retinopatii.
• karmienie wcześniaków mlekiem kobiecym zmniejsza zachorowalność na posocznicę, pozytywnie wpływa na strukturę i rozwój ich mózgu oraz na rozwój i strukturę mięśnia sercowego.
• pokarm kobiecy wpływa także na ogólny rozwój wcześniaków, dając lepszą ochronę immunologiczną i powodując lepszy stan zdrowia, rozwój i dojrzewanie układów i narządów dziecka.

Wpływ karmienia piersią na zdrowie mamy

Karmienie piersią to nie tylko korzyść dla dziecka, ale również ogromne pozytywy dla kobiety, która w ten sposób karmi swoje dziecko. Wykazano bowiem, że karmienie piersią pozytywnie oddziaływuje na zdrowie mamy, zarówno w trakcie laktacji jak również po jej zakończeniu. I tak:

• w czasie karmienia piersią uwalniana jest oksytocyna, która o obniża poziom kortyzolu i zmniejsza ciśnienie krwi
  - obniża lęk i zmniejsza agresję
  - wpływa pozytywnie na prawidłowe zachowania rodzicielskie i rozwój wrażliwości w interakcji z dzieckiem
  - powoduje szybsze obkurczanie się macicy po porodzie, krótszy czas krwawienia oraz zmniejszone ryzyko występowania krwotoków.
• wyłączne karmienie piersią, wraz z zachowaniem odpowiednich zasad, prowadzi do wystąpienia niepłodności laktacyjnej i zatrzymania miesiączek. A poprzez zahamowanie miesiączek nie następuje utrata krwi i w związku z tym spada zagrożenie anemią u matki.
• karmienie piersią pozwala na szybką utratę zbędnych kilogramów oraz powrót do figury sprzed ciąży.
• karmienie piersią zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji poporodowej nawet o połowę.

Warto zaznaczyć, że utrzymanie laktacji przez pewien czas wpływa korzystnie na przyszłe zdrowie kobiety:

• zmniejsza ryzyko otyłości
• obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II
• jest doskonałą profilaktykę chorób nowotworowych – bowiem:
  - zmniejsza ryzyko wystąpienia raka sutka o 4,3%
  - zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworu jajnika nawet o 50%
  - zmniejsza również ryzyko rozwoju nowotworu piersi
• ponadto obniża także ryzyko występowania osteoporozy oraz złamań szyjki kości udowej w wieku pomenopauzalnym nawet o połowę
• zmniejsza ryzyko zachorowań na reumatoidalne zapalenie stawów
• prowadzi do rzadszego występowania nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, hiperlipidemii i choroby niedokrwiennej serca w wieku pomenopauzalnym

Wpływ karmienia piersią na zdrowie całego społeczeństwa

Jak widać karmienie piersią jest korzystne nie tylko dla zdrowia i rozwoju dziecka, ale również dla zdrowia kobiety karmiącej piersią. A ponieważ chroni przed rozwojem wielu chorób, również w aspekcie długoterminowym karmienie naturalne jest korzystne dla zdrowia całego naszego społeczeństwa. Dodatkowo jest ekologiczne i ekonomiczne, bowiem jest to najtańszy sposób żywienia noworodków, niemowląt i małych dzieci.

Czy warto karmić piersią?

Czytając i analizując powyższe informacje o pozytywnym wpływie karmienia piersią na zdrowie dziecka, mamy i całego społeczeństwa można jednoznacznie powiedzieć, że warto karmić piersią!

Ile warto karmić piersią?

To tak naprawdę zależy od mamy i od dziecka. Generalnie ze względu na wyjątkowy skład i charakter mleka kobiecego jak również ze względu na korzystne oddziaływanie karmienia naturalnego na zdrowie dziecka, mamy i społeczeństwa, wszystkie towarzystwa, instytucje i autorytety w dziedzinie zdrowia i żywienia dzieci określają karmienie piersią jako złoty standard żywienia dzieci i rekomendują wyłączne karmienie piersią do 6 m. ż. dziecka a następnie kontynuowanie tego karmienia, przy równoczesnym rozszerzaniu diety dziecka, tak długo jak mama i dziecko sobie tego życzą. Niemniej jednak nie zawsze się to udaje z różnych przyczyn. I nie warto wtedy obwiniać mamy za niepowodzenie. Jeżeli z jakiś przyczyn wyłączne karmienie piersią przez 6 miesięcy nie jest możliwe to warto karmić piersią krócej lub wprowadzić tzw. karmienie mieszane – czyli oprócz mleka kobiecego podawać dziecku mleko modyfikowane.

Podsumowując, karmienie piersią jest niezwykle ważne i potrzebne dla dziecka, mamy i całego naszego społeczeństwa. Jest korzystne dla zdrowia, a dodatkowo jest naturalne, najbardziej optymalne a jednocześnie ekologiczne i ekonomiczne. Dlatego też warto karmić piersią.

Literatura:
1. Agostini C., Braeger C., Decsi T., Kolacek S., Koletzko B., et al. ESPGHAN Committee on Nutrition, Breast- feeding: A commentary by the ESPGHAN Committee on Nutrition. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr. 2009 Jul;49(1):112-25
2. Artym J., Zimecki M.: Rola laktoferryny w prawidłowym rozwoju noworodka. Postępy Hig. Med. Dośw. 2005; 59: 421-432. 

3. Bachrach V.R., Schwarz E., Bachrach L.R.: Breastfeeding and the risk of hospitalization for respiratory disease in infancy: a meta-analysis. Arch. Pediatr. Adolesc. Med. 2003; 157: 237–243. 

4. Ballard O., Morrow A., Human Milk Composition: Nutrients and Bioactive Factors Pediatr Clin North Am. 2013 February ; 60(1): 49–74. 

5. Barclay A.R., Russell R.K., Wilson M.L. i wsp. Systematic review: the role of breastfeeding in the development of pediatric inflammatory bowel disease. J. Pediatr. 2009; 155: 421–6 

6. Bartick M., Reinhold A. The burden of suboptimal breastfeeding in the United States: a pediatric cost analysis. Pediatrics. 2010; 125 

7. Breastfeeding and the Use of Human Milk.Pediatrics,2012,115(2),1035 

8. Hamosh M.: Bioactive factors in human milk. Pediatr. Clin. North Am. 2001; 

9. Hauck F.R., Thompson J.M.D., Tanabe K.O. i wsp. Breastfeeding and reduced risk of sudden infant death syndrome: a meta-ana- lysis. Pediatrics. 2011; 128: 1–8
10. Isaacs E.B., Fischl B.R., Quinn B.T. i wsp.: Impact of breast milk on intelligence quotient, brain size, and white 
matter development. Pediatr. Res. 2010; 67: 357-362. 

11. Jones N.A.: The protective effects of breastfeeding for infants of depressed mothers. Breastfeeding Abstracts 
2005; 24: 19–20 

12. Karin MuB, Karmienie piersią – poradnictwo i promocja, MedPharm Polska, Wrocław 2008 

13. Li D., Du C., Zhang Z.M.,et al. Breastfeeding and ovarian cancer risk: a systematic review and meta-analysis of epidemiological studies. Asian Pac J Cancer Prev, 2014, 15(12):4829-37.
14. Nehring-Gugulska M, Żukowska-Rubik M, Pietkiewicz A. Karmienie piersią w teorii i praktyce. Wydawnictwo 
Medycyna Praktyczna; Kraków, 2012.
15. Schanler R.J.: Outcomes of human milk-fed premature infants. Semin. Perinatol. 2011; 35: 29-33. 

16. Schwarz EB, Brown JS, Creasman JM, et al. Lactation and Materna risk of type 2 diabetes a population-based 
study. Am J med. 2010;123(9):863,e1-e6. 


17. SuD., Pasalich M., Lee A.H., Binns C.W., Ovarian cancer risk is reduced by prolonged lactation: a case-control 
study in southern China Am J Clin Nutr 2013, 97, 2, 354-359