Jodek potasu - co to jest i kiedy go stosować? Czy płyn Lugola jest zdatny do picia?
W ostatnim czasie wzrosło zainteresowanie takimi substancjami, jak jodek potasu i płyn Lugola. Przyjrzyjmy się im bliżej, poznajmy ich właściwości i zastosowanie, a także sprawdźmy, jakie niosą potencjalne ryzyko, jeśli będą wykorzystywane “na własną rękę” bez zaleceń lekarskich.
13,83 zł
18,86 zł
19,99 zł
Jodek potasu - co to jest?
Jodek potasu, znany również jako KI, to nieorganiczny związek chemiczny, łączący jod z potasem. Jego zastosowanie jest różnorodne, począwszy od medycyny, przez przemysł spożywczy, aż po ochronę przed promieniowaniem. W medycynie, jodek potasu stosowany jest jako środek zapobiegający gromadzeniu się radioaktywnego jodu w tarczycy, szczególnie po awariach elektrowni jądrowych. Działa przez nasycenie tarczycy jodem nieaktywnym, co uniemożliwia wchłanianie jodu radioaktywnego. Ponadto, jodek potasu znajduje zastosowanie w leczeniu niektórych chorób skórnych oraz jako suplement diety wspomagający prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. W przemyśle spożywczym, jest dodawany do soli, tworząc tzw. sól jodowaną, co ma zapobiegać niedoborom jodu w populacji.
Sprawdź także artykuł: 10 najczęstszych objawów nadczynności tarczycy
Czy jodek potasu jest szkodliwy?
Pytanie, czy jodek potasu jest szkodliwy, pojawia się często w kontekście jego szerokiego zastosowania. Odpowiedź zależy od dawki oraz częstotliwości przyjmowania. Jodek potasu, stosowany zgodnie z zaleceniami, jest uznawany za bezpieczny i skuteczny w zapobieganiu gromadzeniu się radioaktywnego jodu w tarczycy. Jednakże, nadmierna suplementacja jodkiem potasu może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych, takich jak zaburzenia funkcjonowania tarczycy, a w skrajnych przypadkach nawet do zapalenia tarczycy czy jodowego nadczynności. Ważne jest, aby stosować jodek potasu zgodnie z zaleceniami medycznymi, szczególnie w przypadkach profilaktycznych lub terapeutycznych. Nadużywanie lub niekontrolowane przyjmowanie jodku potasu bez konsultacji z lekarzem może być szkodliwe, co podkreśla potrzebę świadomego stosowania tego związku.
Jodek potasu - na co go stosujemy?
- Zapobieganie nagromadzeniu radioaktywnego jodu w tarczycy: po ekspozycji na promieniowanie, jodek potasu saturuje tarczycę bezpiecznym jodem, uniemożliwiając wchłanianie szkodliwych izotopów.
- Terapia schorzeń tarczycy i stanów niedoboru jodu: stosowanie jodku potasu pomaga w leczeniu niektórych chorób tarczycy oraz w zapobieganiu niedoborom jodu, co jest kluczowe dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania tego organu. Godne uwagi są suplementy diety wspomagające prawidłową pracę tarczycy, np. Health Labs Care ThyroMe Complex lub MioHashin.
- Dodawany do soli kuchennej: jako środek zapobiegający niedoborom jodu w diecie, jodek potasu jest dodawany do soli, co przyczynia się do zapewnienia odpowiedniej ilości jodu w codziennym żywieniu.
Tabletki z jodkiem potasu - kiedy się je stosuje?
- Ekspozycja na promieniowanie: tabletki z jodkiem potasu są stosowane jako środek ochronny w przypadku ryzyka lub bezpośredniej ekspozycji na radioaktywny jod, np. po awariach elektrowni jądrowych. Ich zadaniem jest zablokowanie wchłaniania radioaktywnego jodu przez tarczycę.
- Profilaktyka niedoborów jodu: w regionach, gdzie występuje niedobór jodu w diecie, tabletki z jodkiem potasu mogą być zalecane do suplementacji w celu zapobiegania chorobom tarczycy.
- Leczenie specyficznych schorzeń tarczycy: w niektórych przypadkach medycznych, tabletki z jodkiem potasu są wykorzystywane jako część terapii chorób tarczycy, w tym w przygotowaniu do operacji tarczycy lub w leczeniu hipertyreozy.
Stosowanie tabletek z jodkiem potasu powinno odbywać się pod nadzorem lekarza, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych i zapewnić skuteczność terapii.
Zobacz też artykuł: Choroba Hashimoto – objawy, które powinny niepokoić
Płyn Lugola - co to jest?
Płyn Lugola jest mieszaniną jodu i jodku potasu w wodzie, wynalezioną w XIX wieku przez Jeana Lugola. Dzięki specyficznym proporcjom, możliwe jest przygotowanie roztworów o stężeniu 1%, 2% lub 5%. W aptekach dostępny jest płyn, w którym 1 g zawiera 10 mg jodu i 20 mg jodku potasu w formie nieoczyszczonej. Do użytku doustnego preparat jest przygotowywany indywidualnie w aptekach na podstawie recepty dla konkretnego pacjenta. W 1986 roku, w Polsce podawano go profilaktycznie, głównie dzieciom, aby zapobiec absorpcji przez tarczycę szkodliwego izotopu jodu I-131.
Płyn Lugola - właściwości i zastosowanie
Roztwór Lugola, znany jako antyseptyk do zastosowań zewnętrznych, znajduje szerokie zastosowanie w medycynie i poza nią:
- Zastosowanie medyczne: używany do dezynfekcji skóry oraz obrzeży ran, małych otarć i zadrapań. Po rozcieńczeniu z gliceryną stosuje się go do smarowania zainfekowanych migdałków, a roztwór wodny służy do płukania gardła.
- Właściwości tyreostatyczne: dzięki wysokiej zawartości jodu, płyn Lugola skutecznie inhibuje aktywność peroksydazy tarczycowej, co zapobiega wbudowywaniu jodu do tyreoglobuliny i produkcji hormonów tarczycy. Jest to przydatne w pilnych przypadkach wymagających szybkiej kontroli nadczynności tarczycy, choć efekt jest przejściowy. Jego skuteczność w długotrwałym hamowaniu produkcji hormonów tarczycy jest ograniczona, dlatego w terapii nadczynności tarczycy częściej wykorzystuje się tiamazol i pokrewne leki.
- Dodatkowe zastosowanie w medycynie: pomaga w kontrolowaniu poziomu hormonów tarczycy przed zabiegiem ich usunięcia oraz po terapii jodem radioaktywnym.
- Zastosowanie poza medycyną: płyn Lugola wykazuje zdolność do zmiany barwy roztworu zawierającego skrobię na fioletowo, co wykorzystuje się w przemyśle spożywczym do wykrywania fałszerstw produktów mlecznych poprzez zwiększanie ich gęstości, co zakłóca pomiar zawartości białka, maskując rozcieńczenie produktu.
Płyn Lugola do picia - czy jest szkodliwy?
Ostatnio obserwuje się rosnące zainteresowanie płynem Lugola, lecz jego profilaktyczne, doustne stosowanie bez realnego ryzyka ekspozycji na radioaktywne promieniowanie może stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia. Spożycie produktów zawierających stabilny jod ma zapobiegać absorpcji radioaktywnych izotopów jodu przez tarczycę, które mogą przedostać się do atmosfery. Bieżące badania nie wykazują obecności izotopów promieniotwórczych ani w Polsce, ani za granicą. Z tego powodu Państwowa Agencja Atomistyki odradza picie płynu Lugola czy innych produktów z dodatkiem stabilnego jodu, gdy nie ma zagrożenia radiacyjnego. Płyn Lugola, pierwotnie przeznaczony do zastosowania zewnętrznego, może przy nieodpowiednim doustnym stosowaniu wywołać owrzodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego i choroby tarczycy. Ponadto, ze względu na brak informacji o doustnym dawkowaniu na ulotce, łatwo jest przedawkować jod zawarty w płynie, co może prowadzić do poważnego zatrucia.
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.
