Antydepresanty bez recepty - jak działają i kiedy warto je zażywać?

Leczenie depresji - farmakoterapia i psychoterapia

Leczenie depresji i epizodów depresyjnych, rozpoznanych przez psychiatrę lub psychologa, przyjmuje najczęściej dwie formy. Pierwsza z nich to farmakoterapia, uwzględniająca podawanie leków psychotropowych, mających na celu uregulowanie poziomów neuroprzekaźników - głównie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Do najpopularniejszych preparatów tego typu należą selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (grupa leków SSRI), a także inhibitory zwrotnego wychwytu noradrenaliny i dopaminy oraz leki starszej generacji, a mianowicie trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Doraźnie w stanach lękowych stosuje się przykładowo hydroksyzynę.

Leczenie depresji farmaceutykami sprawia, że nastrój pacjenta się stabilizuje, wraca mu chęć do wykonywania codziennych obowiązków, zmniejsza się uczucie przygnębienia i smutku, a zwiększa zdolność do koncentracji i codziennego funkcjonowania w pracy czy wśród bliskich. Równolegle z wprowadzeniem farmakoterapii lekarz może zalecić pacjentowi rozpoczęcie psychoterapii. Część chorych wykorzystuje obie te metody leczenia depresji równolegle, a część decyduje się na psychoterapię dopiero po ustabilizowaniu nastroju lekami, by nie tylko „zapomnieć o problemach”, ale również nauczyć się je rozwiązywać. Wśród metod wspomagających leczenie przy psychoterapii można z kolei zastosować ziołowe antydepresanty ze znanymi od wielu lat, bezpiecznymi składnikami. Kiedy warto po nie sięgnąć? O tym poniżej.

Leki na depresję bez recepty, czyli tabletki ziołowe na uspokojenie

Leki na depresję bez recepty zawierają przede wszystkim sproszkowane zioła, syropy roślinne lub wyciągi i ekstrakty. Mogą występować pod postacią syropów, ziół na depresję do zaparzania, tabletek ziołowych na uspokojenie i kapsułek - każda osoba znajdzie więc formę odpowiednią dla siebie i dostosowaną do jej preferencji. Leki na depresję bez recepty, poprawiające obniżony nastrój, zawierają przede wszystkim: 

• dziurawiec zwyczajny (Depremin, Dziurawiec Fix do zaparzania); 
• melisę lekarską (melisa w tabletkach Colfarm, melisa do zaparzania); 
• kozłek lekarski - waleriana (krople SEDIVITAX, Waleriana Colfarm w tabletkach); 
• szyszki chmielu (tabletki uspokajające Labofarm, szyszki chmielu do zaparzania); 
• lawendę wąskolistna (Bioton Relewium, kapsułki na stres z lawendą); 
• szafran (tabletki Depresanum, suplement z szafranem od SWANSON).

Więcej informacji o właściwościach wymienionych powyżej ziół na stres i depresję znajduje się w jednym z naszych poprzednich tekstów: Domowy Zielnik: naturalne sposoby na stres i koncentrację, do którego lektury serdecznie zachęcamy.

Jeśli obniżony nastrój, niechęć do wykonywania codziennych czynności i spadek koncentracji wynikają z kłopotów z zasypianiem bądź z ciągłych wybudzeń w nocy, można zastosować łagodne preparaty z melatoniną, pomagającą regulować cykl dobowy i zwiększającą efektywność nocnego wypoczynku. Wśród takich produktów można wyróżnić przykładowo Forsen Forte, preparat Novanoc czy TuliSen z melatoniną.

Zioła na depresję i obniżony nastrój - czy mają skutki uboczne?

Warto pamiętać o tym, że ziołowe antydepresanty mają również swoje skutki uboczne oraz wykazują interakcje z innymi lekami - reprezentatywnym przykładem jest tu ziele dziurawca, które nie dość, że upośledza wchłanianie niektórych leków (w tym antykoncepcji hormonalnej), to dodatkowo działa fotouczulająco, czyli zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie UV i przyczynia się do zwiększenia ryzyka powstania przebarwień. Jeśli jakaś informacja w ulotce antydepresantu na receptę budzi nasze wątpliwości lub ulotka ta nie wyjaśniła wszystkich zagadnień, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Dodatkowo do przyjmowania ziołowych, uspokajających antydepresantów należy podejść z głową. Oznacza to, że branie takich tabletek przed prowadzeniem samochodu czy obsługą maszyn, a także przed wykonywaniem podobnych czynności należy sobie odpuścić - mogą one bowiem osłabić nasz refleks, zdolność do szybkiej reakcji i koncentracji. Taki efekt będzie z kolei pożądany wieczorem, przed snem - wówczas tabletki ziołowe na uspokojenie, herbatka z melisy czy syrop wyciszający zadziałają najlepiej.

W jakich sytuacjach można zastosować zioła na stres i depresję, a kiedy zgłosić się do lekarza?

Tak, jak zostało to już wspomniane, antydepresanty bez recepty, czyli ziołowe środki uspokajające i stabilizujące nastrój oraz pomagające w zasypianiu, można stosować: 

• jako element wspomagający leczenie depresji podczas psychoterapii; 
• jako element wspomagający farmakoterapią w depresji klasycznymi lekami (oczywiście po konsultacji z lekarzem - by uniknąć zespołu serotoninowego, gorszego wchłaniania leków i innych interakcji bądź powikłań); 
• doraźnie, przed stresującym spotkaniem lub zadaniem, które wymaga skupienia i spokoju; • przed snem - jeśli pacjent okresowo odczuwa kłopoty z zasypianiem lub budzi się z uczuciem zmęczenia; 
• po konsultacji z lekarzem, podczas lub po doświadczeniu trudnej sytuacji życiowej: rozwodu, śmierci osoby bliskiej, utraty pracy i w innych tego typu okolicznościach.

Kiedy natomiast zrezygnować z tabletek ziołowych na uspokojenie i innych antydepresantów bez recepty? Wtedy, gdy obniżony nastrój trwa ponad dwa tygodnie i towarzyszą mu takie objawy, jak: 

• apatia, anhedonia, znużenie, brak radości z czynności i zajęć, które do tej pory sprawiały choremu przyjemność; 
• płaczliwość i drażliwość, nieuzasadniona niewyspaniem, głodem lub innymi fizjologicznymi czynnikami; 
• niemożność skupienia się, poczucie wypalenia zawodowego, trudności z wykonywaniem zadań w pracy; 
• myśli rezygnacyjne lub samobójcze.

W sytuacji opisanej powyżej jak najszybciej należy zgłosić się do specjalisty - psychiatry lub psychologa - który z pewnością dobierze i rozpocznie właściwą terapię. Więcej informacji o objawach depresji i jej diagnostyce zawarliśmy w filmie edukacyjnym Jak rozpoznać depresję i kiedy udać się do specjalisty?, zawartym w sekcji WideoPorady. W przypadku nagłego kryzysu psychicznego, wiążącego się z próbą realizacji zamiarów samobójczych nie wahajmy się i od razu wzywajmy zespół pogotowia ratunkowego (112, 999) lub dzwońmy na Kryzysowy Telefon Zaufania (116 123).