Babka płesznik - właściwości, zastosowanie i potencjalne korzyści zdrowotne

Charakterystyka babki płesznik

Babka płesznik (Plantago psyllium), często znana jako psyllium, to roślina z rodziny babkowatych (Plantaginaceae). Choć niektóre źródła używają nazwy "babka płesznik" na określenie nasion rośliny z gatunku Plantago ovata, które są używane w suplementach diety i lekach, sama roślina Plantago psyllium jest również interesująca. Babka płesznik to jednoroczna roślina zielna o niskim pokroju, zwykle nie przekraczająca 20-30 cm wysokości. Tworzy przyziemną rozetę liści. Liście są lancetowate, o długości do 7 cm, i wydają się być lekko faliste lub skręcone. Kwiaty są bardzo małe, zebrane w kłosy na szczycie cienkich, wyprostowanych łodyg. Kwiaty są białe lub kremowe. Nasiona są małe, jajowate, ciemnobrązowe do czarnych, pokryte błoną śluzową, która pęcznieje po kontakcie z wodą. Babka płesznik pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, ale obecnie jest rozprzestrzeniona na całym świecie. Można ją znaleźć w umiarkowanych i subtropikalnych strefach. Rośnie na różnego rodzaju glebach, ale preferuje miejsca suchsze, dobrze nasłonecznione. Często występuje na obszarach trawiastych, polach uprawnych, na poboczach dróg i innych terenach ruderalnych. Mimo że babka płesznik jest stosunkowo mało znana jako roślina dziko rosnąca, to nasiona babki lancetowatej (Plantago ovata) – nazywane często nasionami babki płesznik – są powszechnie stosowane jako suplement diety ze względu na ich wysoką zawartość błonnika.

Składniki aktywne babki płesznik

Nasiona babki płesznik są bogate w wiele składników, które są korzystne dla zdrowia, takie jak: błonnik, kwas linolowy, związki fenolowe, kwas askorbinowy i minerały.

• Błonnik jest to główny składnik nasion babki płesznik. Błonnik pomaga regulować trawienie, co może zapobiegać zaparciom i innym problemom trawiennym. Błonnik jest także dobry dla zdrowia serca, ponieważ pomaga obniżyć poziom "złego" cholesterolu LDL.
• Kwas linolowy jest to typ tłuszczu omega-6, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pomaga on w utrzymaniu zdrowia skóry, włosów i kości, a także pomaga regulować metabolizm i funkcjonowanie układu immunologicznego i układu nerwowego.
• Związki fenolowe to przeciwutleniacze, które pomagają chronić komórki organizmu przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, które mogą przyczyniać się do wielu różnych chorób, w tym chorób serca i niektórych typów raka. • Kwas askorbinowy (witamina C) to silny przeciwutleniacz, który pomaga chronić organizm przed szkodliwym wpływem wolnych rodników.
• Nasiona babki płesznik zawierają różne minerały, w tym wapń, magnez, fosfor i potas.

Potencjalne korzyści zdrowotne babki płesznik

Babka płesznik za sprawą składników w niej zawartych wykazuje potencjalne korzyści zdrowotne, takie jak: regulacja trawienia, wsparcie zdrowia serca, kontrola poziomu cukru we krwi czy wspomaganie gojenia się ran.

• Regulacja trawienia: wysoka zawartość błonnika w babce płesznik sprawia, że jest ona często stosowana do regulacji trawienia. Błonnik w nasionach absorbuje wodę, co pomaga w miękkim przesuwaniu pokarmu przez układ trawienny, zapobiegając zaparciom.
• Utrzymanie zdrowia serca: babka płesznik bywa stosowana do obniżania poziomu cholesterolu w organizmie, co może pomóc w utrzymaniu zdrowia serca.
• Kontrola poziomu cukru we krwi: babka płesznik może pomóc kontrolować poziom cukru we krwi, co jest korzystne dla osób cierpiących na cukrzycę. Błonnik może spowalniać wchłanianie cukru do krwiobiegu, co pomaga zapobiegać gwałtownym skokom poziomu cukru.
• Utrata wagi: babka płesznik jest czasem używana jako suplement wspomagający odchudzanie. Błonnik w nasionach pomaga dawać uczucie sytości, co może pomóc zmniejszyć ilość jedzenia.
• Wspomaganie gojenia ran: babkę płesznik stosowano również zewnętrznie do leczenia różnych problemów skórnych, takich jak oparzenia, rany, ugryzienia owadów i wysypka. Ma właściwości przeciwzapalne i łagodzące.

Przeciwwskazania do stosowania babki płesznik i potencjalne skutki uboczne

Babka płesznik jest zazwyczaj dobrze tolerowana przez większość osób, ale istnieją pewne przeciwwskazania, które należy wziąć pod uwagę przed włączenia jej do diety.

• Alergia: niektóre osoby mogą być uczulone na babkę płesznik i mogą doświadczać reakcji alergicznej po spożyciu nasion. Objawy mogą obejmować wysypkę skórną, świąd, kichanie, duszność lub trudności z połykaniem. 
• Zaparcia i zablokowanie przewodu pokarmowego: jeśli nie spożywa się wystarczającej ilości płynów podczas przyjmowania nasion babki płesznik, może dojść do zaparć lub nawet zablokowania przewodu pokarmowego, ponieważ nasiona absorbują wodę i pęcznieją.
• Interakcje z lekami: nasiona babki płesznik mogą oddziaływać z niektórymi lekami, w tym z lekami na receptę. Mogą one opóźniać wchłanianie niektórych leków, co może wpłynąć na ich skuteczność.
• Choroby przewodu pokarmowego: osoby cierpiące na choroby przewodu pokarmowego, takie jak choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub inne stany zapalne przewodu pokarmowego, powinny zachować ostrożność przy stosowaniu babki płesznik, ponieważ może to pogorszyć te stany.
• Ciąża i karmienie piersią: nie ma wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania babki płesznik w czasie ciąży i karmienia piersią, dlatego zaleca się unikanie jej stosowania w tych okresach bez konsultacji z lekarzem.
• Przed operacją: babka płesznik może wpływać na poziom cukru we krwi podczas i po operacji. Lekarze zwykle zalecają zaprzestanie stosowania babki płesznik co najmniej 2 tygodnie przed planowaną operacją.