Bolesne miesiączki - jak sobie z nimi radzić?

Ból menstruacyjny, ból miesiączkowy, bolesne miesiączkowanie - charakterystyka zjawiska

Wiele kobiet w wieku rozrodczym (tak jak zostało to wspomniane powyżej - dotyczy on od 45 do nawet 95% osób), w okresie miesiączki doświadcza dolegliwości bólowych o różnym stopniu nasilenia. Dolegliwości te mogą mieć różne nasilenie, natomiast w bardzo wielu przypadkach obniżają komfort życia i utrudniają normalne funkcjonowanie.

Pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie

• ból menstruacyjny pierwotny (bolesne miesiączki pierwotne) występuje u młodych kobiet, które zaczęły miesiączkować i jest związany ze zwiększonym wydzielaniem prostaglandyn. Pojawia się w pierwszych godzinach i dniach miesiączki. Definiowany jest jako ból miednicy mniejszej odczuwany w czasie krwawienia menstruacyjnego bez żadnych patologii w obrębie miednicy mniejszej;
• ból menstruacyjny wtórny (bolesne miesiączki wtórne) współistnieje różnymi patologiami i/lub schorzeniami czy chorobami w obrębie miednicy. Są to przykładowo: endometrioza, mięśniaki macicy czy różne stany zapale w obrębie miednicy mniejszej. Ból ten odczuwalny jest przez całą miesiączkę, a nie tylko w pierwszych dniach krwawienia.

Bolesne miesiączki - objawy (ból brzucha i inne)

Pierwotny ból menstruacyjny pojawia się zazwyczaj na kilka godzin przed krwawieniem lub na samym początku miesiączki i trwa przeważnie od kilku do kilkudziesięciu godzin. Kobieta odczuwa wówczas bóle o charakterze skurczowym w dolnej części brzucha. Ból ten może promieniować na plecy lub nogi i nasilać krwawienie. Dodatkowo u niektórych osób ból menstruacyjny staje się bardzo intensywny i oprócz tego mogą mu towarzyszyć inne objawy, takie jak: nudności, wymioty, utrata apetytu, biegunka, bóle głowy, zmęczenie, zaburzenia nastroju i bezsenność.

Jakie leki bez recepty można zastosować na bóle miesiączkowe?

Na aptecznych półkach dostępnych jest bardzo dużo leków OTC (wydawanych bez recepty), które mogą być stosowane w przypadku wystąpienia bólu menstruacyjnego. Do leków pierwszego wyboru, wskazanych w przypadku wystąpienia dolegliwości bólowych w okresie miesiączki, zalicza się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w szczególności takie jak:

• ibuprofen (w dawce 200-400 mg 3 razy na dobę) dostępny w różnych lekach, takich jak: Nurofen Forte, Ibupar forte, Ibuprom RR;
• ketoprofen (w dawce 2x50 mg lub 3x25 mg na dobę) dostępny w różnych lekach, takich jak Ketonal Active;
• naproksen (w dawce 3x220 mg na dobę) dostępny w różnych lekach, takich jak Aleve;
• deksetoprofen (w dawcę 4x25 mg na dobę) dostępny w takich lekach, jak Dexak.

To, co istotne, to informacja, że NLPZ w przypadku bólu menstruacyjnego, w szczególności intensywnego i mocno nasilonego, powinny być stosowane regularnie od pierwszego dnia miesiączki, a nie doraźnie. Jeżeli powyższe leki nie uśmierzają bólu i/lub jest on bardzo nasilony to można sięgnąć po leki złożone takie jak np:

• połączenie paracetamolu z kodeiną i kofeiną, zawarte w takich lekach jak Solpadeina Max czy Solpadeina;
• połączenie ibuprofenu z kodeiną, zawarte przykładowo w leku Nurofen plus.

Oprócz tego w przypadku bólu menstruacyjnego można zastosować:

• drotawerynę (No-spa), która działa rozkurczająco, zmniejsza ból w obrębie miednicy mniejszej;
• hioscynę (Scopolan), która działa rozkurczająco i tym samym zmniejsza ból w okresie miesiączki;
• metamizol (Pyralgina) działa rozkurczowo i silnie przeciwbólowo.

Leki na receptę przy bólach miesiączkowych

Czasem ból w okresie miesiączki jest na tyle silny i długotrwały, że leki dostępne bez recepty nie działają. Wtedy można sięgnąć po leki na receptę, które przepisuje lekarz. Do takich leków zalicza się między innymi:

• dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne;
• niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak nimesulid czy kwas mefenamowy;
• leki hormonalne zawierające progesteron lub dydrogesteron;
• hormonalne wkładki wewnątrzmaciczne.

Jakie są niefarmakologiczne sposoby na bolesne miesiączki?

W przypadku bólu menstruacyjnego, oprócz leków, warto zastosować różne metody niefarmakologiczne, które mogą zmniejszać nasilenie dolegliwości. Do takich działań niefarmakologicznych zalicza się:

• dietę niskotłuszczową;
• dietę bogatą w wielonienasycone kwasy tłuszczowe;
• suplementację magnezu, cynku, witaminy E, witaminy B1, B6;
• stosowanie surowców roślinnych np: kłącza imbiru;
• aktywność fizyczną w postaci ćwiczeń relaksacyjnych - joga, aerobic;
• akupunkturę;
• masaż relaksacyjny;
• aromaterapię z olejkiem lawendowym, różanym i z gałki muszkatołowej;
• ciepłe okłady;
• przezskórną elektryczną stymulację mięśni;
• odstawienie papierosów.

Bolesne miesiączki a endometrioza

Pisząc o bólu miesiączkowym, konieczne jest zwrócenie uwagi na endometriozę. Endometrioza jest najczęstszą przyczyną wtórnego bólu menstruacyjnego i jak wskazują badania epidemiologiczne, występuje u nawet 10% kobiet w wieku rozrodczym. Endometrioza to choroba narządów płciowych, której przyczyna nie została w pełni poznana. Charakterystycznymi objawami endometriozy są:

• ból w obrębie miednicy mniejszej;
• bolesne miesiączkowanie;
• odczuwanie bólu podczas stosunku płciowego;
• ból w momencie oddawania moczu czy stolca;
• objawy ze strony przewodu pokarmowego (wzdęcia, biegunka, zaparcia).

Oprócz tego, że endometrioza może powodować objawy, które są nieprzyjemne i utrudniają normalne funkcjonowanie to jest to choroba, która może prowadzić do niepłodności. Z tego względu, jeżeli kobieta ma bolesne miesiączki, to bezwzględnie powinna skonsultować to z lekarzem ginekologiem, który przeprowadzi odpowiednie badania i określi przyczynę bólu i zaleci odpowiednie postępowanie oraz leczenie.

Podsumowując, większość kobiet w okresie rozrodczym boryka się z problemem bolesnego miesiączkowania. Ból menstruacyjny czasem jest na tyle silny, że może utrudniać normalne funkcjonowanie. Z uwagi na to niezwykle ważne jest, aby być pod kontrola ginekologa, który określi przyczynę dolegliwości i zleci odpowiednie postępowanie i leczenie. Ponadto, w trakcie bolesnych miesiączek można zastosować różne leki zarówno bez recepty jak i na receptę, a także posiłkować się metodami niefarmakologicznymi.