Szczepienia na choroby odkleszczowe. Czy są skuteczne?

Groźne choroby odkleszczowe

Ugryzienie przez kleszcza – niezależnie od stadium jego rozwoju – niesie za sobą ryzyko zakażenia groźnymi chorobami. Jest to nie tylko borelioza, ale również np. kleszczowe zapalenie mózgu, babeszjoza, tularemia, anaplazmoza granulocytarna, dur powrotny. Ryzyko zakażenia rośnie, im dłużej kleszcz znajdował się wbity w naszą skórę. W przypadku boreliozy, krętki bakterii znajdują się w jelicie kleszcza i trochę czasu zajmuje zanim znajdą się w jego śliniankach (ryzyko zakażenia w pierwszej dobie wynosi więc około 3-40%, w drugiej około 50%, przy czym w trzeciej dobie blisko 100%). Bardzo szybkiej transmisji ulega wirus kleszczowego zapalenia mózgu, który znajduje się w śliniankach kleszcza- już po ugryzieniu kleszcza ryzyko zakażenia jest bardzo wysokie.

Warto również wspomnieć, że nie każdy kleszcz przenosi choroby. W Polsce szacuje się, że odsetek zakażonych kleszczy wynosi około 30%. 

• Borelioza

Borelioza na początku rozwija się bez wyraźnych objawów, ale cechą charakterystyczną jest pojawienie się tzw. rumienia wędrującego – w ciągu 1-6 tygodni po ugryzieniu. Warto jednak podkreślić, że nie zawsze on występuje. U niektórych osób zauważalne są objawy grypopodobne, zaburzenia równowagi, a nawet senność. 

• Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą, która przebiega w dwóch etapach. Po ok. 1-3 tygodniach pojawiają się objawy grypopodobne, które zanikają po kilku dniach. Zdarza się, że na tych symptomach choroba kończy się. Jednak są przypadki, kiedy objawy wracają po kilku dniach – pojawia się silny ból głowy, a nawet zapalenie mózgu lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Szczepienia – sposób na uniknięcie choroby?

Z uwagi na ogromne ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi, coraz więcej osób poszukuje sposobów na ich uniknięcie. Chociaż duże znaczenie ma prawidłowa ochrona przed tymi pajęczakami, warto zainteresować się szczepieniami.

Szczepionka na kleszcze nie istnieje – nie można uchronić się przed ugryzieniem pasożyta. Można natomiast zabezpieczyć się w razie zakażenia chorobą odkleszczową. Mowa jednak wyłącznie o szczepionce przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu – poważnej chorobie neurologicznej, która może doprowadzić do kalectwa, a nawet do śmierci. Na pozostałe choroby nie ma niestety szczepionek.

Jak działa szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu?

Zasada działania szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu działa w prosty sposób. Przyczynia się do pobudzania organizmu do produkowania swoistych przeciwciał obronnych przeciwko wirusowi zapalenia mózgu.

Szczepionka działa wyłącznie w odniesieniu do wirusa kleszczowego zapalenia mózgu, jednak – podobnie jak każda inna szczepionka – może nie zagwarantować pełnej ochrony. Warto przy tym pamiętać, że ochrona wzrasta wraz z większą liczbą przyjętych dawek. Aby uzyskać optymalną ochronę, zaleca się przyjąć aż trzy dawki szczepionki w odpowiednich odstępach czasu. Ponadto zachodzi konieczność przyjmowania dawek przypominających.

Należy przy tym podkreślić, że szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu nie zapewnia jednak ochrony w przypadku innych wirusów oraz bakterii, które mogą wywoływać podobne objawy.

Szczepionka na kleszcze – kto powinien się na nią zdecydować?

Szczepieniem przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu powinny zainteresować się m.in. osoby, które: 

• często przebywają na świeżym powietrzu – szczególnie w miejscach występowania kleszczy 
• pracują na terenach zalesionych.

Szczepionka jest odpowiednia dla dzieci powyżej 1. roku życia, młodzieży i dorosłych. Należy postępować zgodnie z obowiązującym schematem – po to, aby zapewnić sobie optymalną ochronę.

Warto podkreślić, że szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu nie jest obowiązkowe. Koszt takiej szczepionki (3 dawki) kształtuje się w granicach 400 zł.

Przeczytaj także:
Jak bezpiecznie usunąć kleszcza,   Test na boleriozę,   Jak uchronić się przed kleszczami,   Choroby odkleszczowe,   Objawy i leczenie boleriozy