Co to jest ADHD? Objawy i leczenie u dzieci i dorosłych
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń rozwojowych, wpływających na dzieci i dorosłych na całym świecie. Charakteryzuje się problemami z koncentracją, impulsywnością i nadmierną aktywnością, co może mieć duży wpływ na życie codzienne, edukację i relacje z innymi. Mimo szerokiego rozpoznania i badań, diagnozowanie i leczenie ADHD nadal stanowią wyzwanie. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać objawy ADHD, proces diagnozy i współczesne metody leczenia, by zapewnić osobom z ADHD niezbędne wsparcie.
46,99 zł
27,64 zł
34,99 zł
Jak zdiagnozować ADHD?
Jak zdiagnozować ADHD? W przypadku dzieci, proces ten zwykle rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z rodzicami i nauczycielami, a także bezpośredniej obserwacji zachowania dziecka. Specjaliści mogą wykorzystać standardowe kwestionariusze i skalę oceny, aby zebrać informacje o zachowaniu dziecka w różnych środowiskach. Ważne jest, aby wykluczyć inne przyczyny obserwowanych zachowań, takie jak problemy emocjonalne, rodzinne czy zdrowotne, które mogą mieć wiele podobieństw do ADHD.
Diagnozowanie ADHD u dorosłych może być bardziej skomplikowane niż u dzieci, ze względu na mniej oczywiste objawy i możliwość współwystępowania innych zaburzeń psychicznych lub problemów życiowych. Proces diagnozy rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu dotyczącego obecnych trudności w funkcjonowaniu, historii życia, w tym zachowań z dzieciństwa, które mogą wskazywać na ADHD. Ważne jest, aby zebrać informacje o wpływie potencjalnych objawów ADHD na różne aspekty życia, takie jak praca, relacje interpersonalne oraz codzienne obowiązki. Często konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne zaburzenia, takie jak depresja, lęk, zaburzenia osobowości czy uzależnienia, które mogą mieć podobne objawy.
Sprawdź także wpis: Jak pomóc dziecku z dysleksją?
ADHD - możliwe przyczyny
ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, jest zaburzeniem, które wzbudza wiele pytań dotyczących jego genezy. ADHD przyczyny są złożone i nie można ich przypisać jednemu konkretnemu czynnikowi. Badania wskazują na kombinację czynników genetycznych, środowiskowych oraz neurobiologicznych, które razem wpływają na rozwój tego zaburzenia.
Na poziomie genetycznym, ADHD często występuje w rodzinach, co sugeruje dziedziczenie predyspozycji do rozwoju tego zaburzenia. Badania genetyczne wykazały, że różne warianty genów, szczególnie te związane z systemem dopaminergicznym mózgu, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia ADHD. System ten odgrywa kluczową rolę w regulacji uwagi, motywacji oraz nagrody.
Czynniki środowiskowe również mają znaczący wpływ na rozwój ADHD. Do tych czynników zalicza się komplikacje ciążowe i porodowe, takie jak niska waga urodzeniowa, przedwczesny poród czy ekspozycja na toksyny w okresie prenatalnym, w tym używki takie jak alkohol i tytoń. Ponadto, ekstremalny stres w życiu matki podczas ciąży, jak również niekorzystne warunki życiowe w pierwszych latach życia dziecka, mogą przyczyniać się do rozwoju ADHD.
Aspekty neurobiologiczne, w tym nieprawidłowości w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, również odgrywają rolę. Badania obrazowe mózgu wykazały różnice w obszarach mózgu odpowiedzialnych za kontrolę uwagi, impulsywność oraz aktywność motoryczną u osób z ADHD w porównaniu do osób bez tego zaburzenia. Te różnice mogą być związane z nieprawidłową komunikacją między neuronami oraz nierównowagą w neurotransmiterach, takich jak dopamina i noradrenalina, które są kluczowe dla procesów uwagi i samoregulacji.
Jakie są objawy ADHD u dorosłych?
Objawy ADHD u dorosłych mogą manifestować się w sposób subtelniejszy niż u dzieci, ale jego wpływ na codzienne funkcjonowanie jest równie znaczący.
Chroniczne trudności z koncentracją:
- Problemy z ukończeniem zadań.
- Łatwość rozpraszania się.
- Częste zmiany tematów rozmów.
Problemy organizacyjne:
- Trudności w planowaniu i przestrzeganiu terminów.
- Problemy z zarządzaniem czasem.
Impulsywność:
- Podejmowanie pochopnych decyzji.
- Trudności w oczekiwaniu na swoją kolej.
- Problemy z kontrolą emocji.
Napięcia w relacjach interpersonalnych:
- Nieporozumienia lub konflikty wynikające z impulsywności i problemów komunikacyjnych.
Subtelniejsza nadmierna aktywność:
- Wewnętrzne poczucie niepokoju.
- Ciągłe "bycie w ruchu" lub poszukiwanie nowych doświadczeń.
- Uczucie wewnętrznego niepokoju lub frustracji z powodu niezdolności do relaksu.
Inne symptomy:
- Chroniczne spóźnienia.
- Zapominanie o ważnych zobowiązaniach.
- Trudności w utrzymaniu porządku i organizacji.
- Niska samoocena wynikająca z niepowodzeń w realizacji celów.
ADHD u dzieci - objawy, zachowanie
ADHD u dzieci to zaburzenie, które wpływa na ich zdolność koncentracji, samokontrolę oraz poziom aktywności. Rozpoznanie ADHD u dziecka wymaga uwagi na specyficzne objawy i zachowania, które mogą różnić się w zależności od indywidualnych cech dziecka. Jakie są więc objawy ADHD, które mogą pomóc rodzicom i opiekunom w wczesnym zidentyfikowaniu tego zaburzenia?
Nadpobudliwość ruchowa:
- Trudności z pozostaniem w miejscu.
- Częste wiercenie się, bieganie lub wspinanie w nieodpowiednich sytuacjach.
Problemy z koncentracją:
- Trudności z dokończeniem zadań.
- Łatwość rozpraszania się.
- Przechodzenie od jednej aktywności do drugiej bez kończenia żadnej.
Impulsywność:
- Przerywanie rozmów.
- Działanie bez zastanowienia nad konsekwencjami.
- Trudności z oczekiwaniem na swoją kolej.
Emocjonalna impulsywność:
- Trudności z kontrolą gniewu lub frustracji.
Trudności organizacyjne:
Zapominanie o codziennych obowiązkach.Problemy z przestrzeganiem zasad i instrukcji.
Problemy w nauce:
- Trudności z utrzymaniem uwagi i skupieniem się na zadaniach, niezwiązane z brakiem inteligencji.
ADHD - objawy u nastolatków
ADHD u nastolatków może prezentować się nieco inaczej niż u młodszych dzieci, z uwagi na zmieniające się otoczenie społeczne, oczekiwania i wyzwania związane z okresem dojrzewania. Objawy ADHD u nastolatków mogą być bardziej subtelne, ale istotnie wpływają na funkcjonowanie codzienne i relacje z rówieśnikami.
Lista trudności napotykanych przez nastolatki z ADHD:
Problemy z koncentracją:
- Trudności w utrzymaniu uwagi podczas zajęć szkolnych, co wpływa na wyniki w nauce.
- Problemy z ukończeniem zadań domowych i organizacją czasu na naukę.
Impulsywność:
- Podejmowanie pochopnych decyzji.
- Problemy z kontrolą emocji.
- Trudności w przestrzeganiu zasad i umów.
Zmniejszona nadpobudliwość ruchowa:
- Wewnętrzny niepokój i ciągła potrzeba zmiany zajęć.
- Unikanie zadań wymagających dłuższego skupienia uwagi, co może być błędnie interpretowane jako lenistwo.
Wpływ na interakcje społeczne:
- Trudności w czytaniu sygnałów społecznych.
- Impulsywność w komunikacji i niestabilność emocjonalna, prowadzące do konfliktów.
- Niska samoocena i frustracja wynikająca z niepowodzeń.
Leczenie ADHD - jak przebiega?
Leczenie ADHD wymaga zindywidualizowanego podejścia, dostosowanego do potrzeb i sytuacji życiowej pacjenta. Skuteczna terapia często łączy w sobie różne metody, w tym interwencje farmakologiczne, psychoterapię oraz wsparcie edukacyjne i behawioralne. Kluczowym elementem jest współpraca między pacjentem, jego rodziną, lekarzami, psychologami oraz nauczycielami, aby zapewnić kompleksowe wsparcie.
W zakresie farmakoterapii, leczenie ADHD często opiera się na stosowaniu leków stymulujących, takich jak metylofenidat czy pochodnych amfetaminy, które pomagają regulować aktywność neurotransmiterów w mózgu, przyczyniając się do poprawy koncentracji i zmniejszenia impulsywności oraz nadpobudliwości. W niektórych przypadkach, mogą być również stosowane leki nie-stymulujące, które działają na inne ścieżki neurochemiczne. Wybór leku i jego dawkowanie zawsze powinny być ściśle monitorowane przez specjalistę, aby zminimalizować ryzyko skutków ubocznych i dostosować terapię do indywidualnych reakcji pacjenta.
W przypadku problemów z pamięcią i koncentracją można wybrać wspomagające suplementy diety, takie jak Alg Pharma Ginko Total czy AURA HERBALS Paracelsus Pamięć i koncentracja.
Zapoznaj się też ze wpisem: Osobowość borderline. Czym się charakteryzuje?
Źródła:
- https://neurologia-praktyczna.pl/a2460/Zespol-nadpobudliwosci-psychoruchowej-z-deficytem-uwagi [dostęp: 14.02.2024]
- https://aptekarz.pl/adhd-i-stosowane-leki/ [dostęp: 14.02.2024]
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=5910 [dostęp: 14.02.2024]
mgr farm. Szymon Dybalski
Ukończył studia na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 5 lat wykonuje swój zawód mając czynny kontakt z pacjentem, przy czym od 4 lat pełni funkcję specjalisty w dziedzinie farmacji w Aptece Melissa, udzielając pacjentom merytorycznych wideoporad oraz publikując eksperckie artykuły w Strefy Wiedzy. W pracy farmaceuty najbardziej ceni sobie kontakt z pacjentem, możliwość niesienia pomocy oraz rozwiewania wątpliwości dotyczących zamienników leków, dawkowania, realizacji recept i innych nurtujących kwestii związanych z farmakoterapią. Dziedziną, w której się kształci i wciąż poszerza swoją wiedzę jest prawo farmaceutyczne. Czas poza pracą uwielbia spędzać z rodziną, a w wolnych chwilach stawia na aktywność – zazwyczaj wybiera bieganie, wspinaczkę oraz długie spacery z psem, dzięki któremu zainteresował się tematem zwierzęcej behawiorystyki.
