Kombucha, smak zdrowia w butelce

Historia kombuchy

Kombucha to napój, którego historia sięga tysięcy lat wstecz. Podobno rozpoczęła się w Chinach około 2000 lat temu, podczas dynastii Qin. Wówczas był znany jako "eliksir nieśmiertelności" z powodu swoich przypisywanych korzyści zdrowotnych. Z Chin kombucha rozprzestrzeniła się na Japonię, gdzie według legendy, lekarz o imieniu Kombu, podarował ten fermentowany napój cesarzowi Ingyō jako lek. Napój ten stał się popularny, a jego nazwa "Kombucha" pochodzi właśnie od nazwiska tego lekarza (Kombu) i słowa "cha", które w języku japońskim oznacza herbatę.
Następnie kombucha zaczęła być spożywana w Korei, Rosji i wschodniej Europie. W XX wieku zaczęła zyskiwać popularność w Zachodniej Europie, a następnie w Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza wśród społeczności zdrowotnej i wellness, z powodu jej potencjalnych korzyści zdrowotnych. Dzisiaj kombucha jest dostępna na całym świecie i jest spożywana przez miliony osób, które cenią jej unikalny smak i możliwe korzyści zdrowotne. Popularność kombuchy doprowadziła również do rozwoju wielu odmian, w tym kombuchy owocowej, ziołowej i innych smaków.

Proces fermentacji kombuchy

Proces fermentacji kombuchy jest dość prosty, ale wymaga cierpliwości. Kombucha jest wytwarzana przez dodanie kultury bakterii i drożdży do słodzonej herbaty i pozostawienie jej do fermentacji przez tydzień lub dwa.

• Najpierw zaparza się herbatę (czarną, zieloną lub białą), a następnie dodaje się cukier. Cukier jest niezbędny do procesu fermentacji.
• Po ostygnięciu herbaty, dodaje się SCOBY (symbiotyczna kultura bakterii i drożdży), która przekształca cukier w alkohol i kwas octowy poprzez fermentację.
• Pojemnik z kombuchą pokrywa się szmatką czy serwetką, pozwalając na cyrkulację powietrza, ale jednocześnie zabezpieczając go przed owadami i zanieczyszczeniami. Zostawia się go w ciepłym, ciemnym miejscu na około 7-14 dni. W tym czasie, SCOBY zużywa cukier, tworząc kwas octowy, bąbelki dwutlenku węgla (co nadaje kombucha jej charakterystycznego bąbelkowania) i niewielkie ilości alkoholu.
• Po pierwszej fermentacji, kombucha jest już gotowa do picia, ale dla wielu osób smakuje lepiej po drugiej fermentacji. Podczas drugiej fermentacji, do kombuchy dodaje się owoce lub soki, a następnie pojemnik szczelnie zamyka, aby zapobiec ucieczce dwutlenku węgla. To prowadzi do dodatkowego fermentowania cukrów zawartych w owocach lub sokach, co zwiększa zawartość bąbelków i nadaje kombucha dodatkowych smaków. Druga fermentacja trwa zazwyczaj 2-7 dni.
• Po zakończeniu drugiej fermentacji, kombucha jest filtrowana, aby usunąć resztki owoców i drobinki SCOBY, a następnie przechowywana w lodówce.

Warto pamiętać, że podczas fermentacji kombuchy powstaje nowa SCOBY, którą można użyć do następnej partii kombuchy. Jest to ciągły proces, który można łatwo utrzymać i powtarzać w domu.

Kluczowe składniki kombuchy

Kombucha jest napojem fermentowanym, którego główne składniki to: herbata, cukier, kultura bakterii i drożdży (SCOBY) oraz woda.

• Herbata - najczęściej jest to herbata czarna lub zielona, ale kombucha może być również zrobiona na bazie herbaty białej czy oolong. Herbata dostarcza podstawowych składników odżywczych dla bakterii i drożdży odpowiedzialnych za proces fermentacji.
• Cukier jest niezbędny dla procesu fermentacji. To "paliwo" dla kultury bakterii i drożdży, które przekształcają go w alkohol i kwas octowy. W efekcie, gotowa kombucha nie zawiera dużo cukru, ponieważ większość z niego jest zużywana podczas fermentacji. 
• Kultura bakterii i drożdży (SCOBY - Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast) jest kluczowym składnikiem kombuchy. To właśnie ta mieszanka bakterii i drożdży jest odpowiedzialna za fermentację cukru w alkohol, kwas octowy i gaz dwutlenek węgla, które nadają kombucha jej charakterystyczny smak i właściwości.
• Woda stanowi podstawę każdej partii kombuchy. Powinna być czysta i wolna od chlorków czy innych zanieczyszczeń, które mogą zakłócić proces fermentacji.

Po pierwszej fermentacji, aby nadać kombuchy indywidualny smak można dołożyć dodatkowe składniki, takie jak: owoce, soki, zioła czy przyprawy. Są one dodawane podczas drugiej fermentacji, która zwiększa gazowanie i intensyfikuje smak.
Choć składniki kombuchy są proste, proces fermentacji przekształca je w złożony napój, który zawiera wiele różnych składników bioaktywnych, w tym probiotyki, enzymy, kwas octowy i różne kwasy organiczne.

Kombucha i jej zdrowotne korzyści

Kombucha jest popularna ze względu na różne potencjalne korzyści zdrowotne, które mogą wynikać z jej regularnego spożywania.

• Kombucha jest bogata w probiotyki, które są "dobrymi" bakteriami, pomagającymi poprawić zdrowie jelit, poprawiając trawienie i wspierając ogólne zdrowie.
• Kombucha, szczególnie ta zrobiona z zielonej herbaty, zawiera antyoksydanty, które pomagają w walce z wolnymi rodnikami w ciele, przeciwdziałając uszkodzeniom komórek i chorobom przewlekłym.
• Zdrowe jelita są kluczowe dla silnego układu immunologicznego. Ponieważ kombucha pomaga promować zdrowe bakterie w jelitach, może również pomóc wzmocnić układ odpornościowy.
• Kombucha może pomóc obniżyć poziom cholesterolu LDL („złego” cholesterolu) i podnieść poziom cholesterolu HDL („dobrego” cholesterolu). 
• Regularne picie kombuchy może pomóc w detoksykacji organizmu, co może wpływać na zdrowie wątroby.

Należy jednak pamiętać, że kombucha może różnić się pod względem składu i korzyści zdrowotnych, w zależności od metody produkcji i dodanych składników. Tak jak z innymi produktami zdrowotnymi, ważne jest, aby spożywać kombuchę w umiarkowanych ilościach jako część zrównoważonej diety.

Jak pić kombuchę?

Kombucha to napój fermentowany, który można pić w dowolny sposób, jednak aby móc cieszyć się jej smakiem i potencjalnymi korzyściami zdrowotnymi warto podawać ją schłodzoną, a na początku przygody z kombuchą – zaczynać od małych ilości. Kombucha ma silny smak i może wpływać na układ trawienny, zwłaszcza na początku, dlatego warto zacząć od kilku łyków dziennie, a następnie stopniowo zwiększać ilość do jednej lub dwóch szklanek dziennie. Kombucha może być pijana o każdej porze dnia, ale wiele osób uważa, że najbardziej korzystne jest picie jej przed posiłkami, aby wspomóc trawienie. Ponieważ zawiera kofeinę (choć mniej niż herbata czy kawa) lepiej unikać picia kombuchy tuż przed snem. Kombucha najlepiej smakuje schłodzona, można podawać ją prosto z lodówki, z lodem lub dodawać do koktajli. Można również dodawać świeże owoce, miętę lub inne zioła, aby wzbogacić jej smak.

Potencjalne skutki uboczne kombuchy

Chociaż kombucha jest zazwyczaj bezpieczna dla zdrowych dorosłych, gdy jest spożywana w umiarkowanych ilościach, niektóre osoby mogą doświadczyć skutków ubocznych, takich jak między innymi: problemy żołądkowe, reakcje alergiczne.

• Kombucha jest kwasowa i zawiera probiotyki. Dla niektórych osób, szczególnie tych, które nie są przyzwyczajone do spożywania żywności i napojów fermentowanych, może to prowadzić do dolegliwości żołądkowych, takich jak wzdęcia, gaz, nudności, biegunka lub ból brzucha.
• Niektóre osoby mogą być uczulone na składniki kombuchy, co może prowadzić do reakcji alergicznej.
• Kombucha zawiera niewielkie ilości alkoholu i kofeiny, które mogą być problematyczne dla niektórych osób, takich jak osoby unikające alkoholu, osoby wrażliwe na kofeinę, kobiety w ciąży i dzieci.
• Kombucha domowej roboty może być zanieczyszczona, jeśli nie jest odpowiednio przygotowana. Może to prowadzić do poważnych infekcji.

Osoby z osłabionym układem odpornościowym, cierpiące na problemy z układem trawiennym, osoby starsze, dzieci, kobiety w ciąży lub karmiące piersią przed spożyciem kombuchy powinny skonsultować się z lekarzem.