Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

Ból Odczucia bólu doświadczył chyba każdy. To istotny sygnał dla naszego organizmu, który informuje nas, że dzieje się coś niedobrego z naszym ciałem. Czym jest ból, jakie są jego rodzaje i jak sobie z nim radzić, opisano poniżej.

Co to jest ból ?

Ból określany jest jako nieprzyjemne doznanie zmysłowe i/lub emocjonalne spowodowane urazem lub chorobą. Wiąże się z cierpieniem, dyskomfortem, nieprzyjemnymi odczuciami fizycznymi i psychicznymi, które wyzwalają w człowieku określone zachowania i reakcje służące eliminacji bólu lub zmniejszenia jego natężenia. Zagadnienie bólu jest kwestią indywidualną, gdyż wiadomo, że każdy ma inny próg odczuwania bólu. Odbieranie bólu warunkowane jest bowiem genetycznie. Na próg bólu wpływ ma bowiem wiele różnych czynników, takich jak m.in.

• wiek,
• występujące u danego człowieka choroby,
• zażywane przez niego leki.

Ból, szczególnie jeśli jest silny i trwa długo, zawsze wpływa na doświadczającego go człowieka i powoduje skutki: 

• fizyczne: wymioty, zaparcia, nudności, ograniczenie aktywności fizycznej lub zaburzenia w rytmie snu i czuwania; 
• psychiczne: depresja, lęki, strach, a często również gniew, agresja lub rozdrażnienie; 
• społeczne: czasowe ograniczenie aktywności lub stopniowe wycofywanie się z życia rodzinnego, społecznego i zawodowego.

Rodzaje bólu

1. Ból receptorowy - nocyceptywny – powstaje przez drażnienie receptorów bólowych (nocyceptywnych) przez różne substancje zwane mediatorami stanu zapalnego. Możemy wyróżnić dwa typy nocyceptorów: somatyczne (w skórze, mięśniach i stawach) oraz trzewne (w narządach).

Ból somatyczny pacjent zwykle może łatwo opisać i zlokalizować.
Ból trzewny jest trudny do zlokalizowania z powodu tendencji rzutowania do innych, zdrowych, obszarów ciała. Zjawisko to jest spowodowane dopływem do pojedynczego włókna nerwowego informacji czuciowej z różnych struktur organizmu - np. ze skóry, mięśni czy narządów wewnętrznych. Z tego powodu ból spowodowany przez ognisko zapalne - na przykład w trzustce - jest odczuwany jako ból pleców, a ból spowodowany niedokrwieniem serca jest odczuwany jako ból klatki piersiowej promieniujący do lewego barku.

2. Ból niereceptorowy - neuropatyczny – powstaje w wyniku uszkodzenia struktur układu nerwowego. Ból neuropatyczny może wywodzić się zarówno z ośrodkowego, jak i z obwodowego układu nerwowego. Jego przyczyny mogą być różnorodne, na przykład: 

• bezpośredni uraz, 
• zakażenie, 
• niedokrwienie, 
• choroby metaboliczne, 
• naciek nowotworowy.

Jest to ból bardzo dotkliwy dla chorego. Przykładami bólu neuropatycznego są ból fantomowy, ból związany z neuropatią cukrzycową, bóle nowotworowe.

3. Ból ostry – zazwyczaj jest krótkotrwały, o ściśle określonej lokalizacji. Najczęstsze przyczyny to: urazy, ból wieńcowy, kolka nerkowa, kolka żółciowa, zapalenie wyrostka robaczkowego, ostre stany zapalne tkanek.

4. Ból przewlekły – trwa zazwyczaj powyżej 3 miesięcy, jest uporczywy, nawracający i wymaga stałego leczenia przeciwbólowego. Najczęstsze przyczyny to: ból nowotworowy, reumatyczny, migrenowy, pourazowy, przewlekłe stany zapalne narządów, ból związany z chorobami zwyrodnieniowymi, ból fantomowy.

Walka z bólem

Chociaż z bólem można walczyć na różne sposoby, dominującą metodą jest farmakologia. Tymczasem żeby lek był skuteczny i bezpieczny, trzeba dobrać go indywidualnie.

Wybierając leki o działaniu przeciwbólowym, lekarz posługuje się 3-stopniową drabiną analgetyczną. Chodzi o podawanie odpowiedniego leku we właściwej dawce i w odpowiednim czasie – w rezultacie uzyskanie jak najlepszego efektu przy zminimalizowaniu działań ubocznych (np. senność czy zaparcia). Dawka i forma leku (krople, tabletka, plaster) dobierane są indywidualnie.

• Przy bólu łagodnym (NRS 1-4) stosuje się paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne. Działają one przeciwbólowo i przeciwzapalnie, m.in. zmniejszając produkcję prostaglandyn, które odpowiadają za uwrażliwienie naszych receptorów bólowych. 
• W bólu umiarkowanym (NRS 5-6) podaje się słabe opioidy (np. kodeina, DHC, tramadol). 
• W bólu silnym (NRS 7-10) silne opioidy (np. morfina, fentanyl, buprenorfina, metadon, oksykodon). Działają na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy).

Na stronie internetowej apteka-melissa.pl znajdziesz szeroką gamę dostępnych środków pomocnych w walce, uśmierzaniem, niwelowaniem różnego rodzaju bóli.